Trận bão lửa ở Oakland năm 1991 là đám cháy khu vực đô thị lớn nhất xảy ra tại sườn đồi phía Nam Oakland, California và phía Đông Nam Berkeley vào ngày thứ Bảy 20 tháng 10 năm 1991, gần hai năm sau trận động đất Loma Prieta. Nó còn được gọi là trận bão lửa đồi Oakland hay đám cháy vịnh Bay Hills. Đám cháy đã làm 25 người thiệt mạng và 150 người khác bị thương. Khoảng 1,520 héc ta bị phá hủy hoàn toàn trong đó bao gồm 3,354 ngôi nhà, 437 căn hộ. Thiệt hại kinh tế ước tính lên đến 1,6 tỉ đô la Mỹ.
1. Diễn biến đám cháy
Trận bão lửa bắt đầu vào thứ bảy ngày 19 tháng 10 năm 1991 từ một đám cỏ cháy dở tại Berkeley Hills phía Đông Bắc giao lộ California State Routes 24 và 13 (0,5 dặm) về phía bắc của cổng phía đông Caldecott Tunnel. Lính chữa cháy đã triển khai chữa cháy khi đám cháy lan rộng khoảng 20.000 m2 trên một sườn đồi dốc tại 7151 đại lộ Buckingham Blvd. Vào đêm thứ bảy họ nghĩ rằng đám cháy đã được kiểm soát.
Đám cháy bắt đầu cháy trở lại trước 11 giờ sáng chủ nhật ngày 20 tháng 10. Ban đầu nó như một đám cháy cây bụi và nhanh chóng lan ra phía Tây Nam do có gió mạnh lên đến 100 km/ giờ rồi nhanh chóng bao trùm cả khu vực. Đến 11 giờ 30 thì nó đã lan ra gần đến Parkwoods Apartments, khu vực nằm cạnh Caldecott Tunnel. Ngay đầu giờ chiều ngọn lửa đã bao trùm lên tới đỉnh Hiller Highlands về phía Tây nơi mà nó quét cả đến những ngọn đồi phía Nam . Đám cháy cộng với gió đã làm những tàn lửa lan từ những ngôi nhà cháy vào thảm thực vật vào trong không trung trên đường mà nó quét qua. Những tàn lửa này bị gió thổi trở lại mặt đất sinh ra những đám cháy mới. Chỉ trong vòng nửa giờ những tàn lửa này đã làm đám cháy lan đến đại lộ 24, một đại lộ 8 làn xe và đại lộ 13, 4 làn xe và làm cháy thêm hàng trăm ngôi nhà ở Forest Park phía Tây Bắc của quận Montclair. Đám cháy cuối cùng lan sang .
Những cơn gió nóng và khô (gió lào) từ phía Đông Bắc được giới truyền thông gọi là "Diablo winds” thường xảy ra theo mùa vào đầu mùa đông, cũng giống như những cơn gió Santa Ana ở Đông Nam California là nguyên nhân gây ra hàng loạt vụ cháy lớn. Đám cháy bắt đầu làm tăng sức gió, đúng như tính chất của một trận bão lửa. Những cơn gió do cháy sinh ra tương tác với những cơn gió xung quanh để tạo ra những cơn gió mạnh bất thường là nguyên nhân tạo ra những cơn lốc lửa. Tất cả những yếu tố này kết hợp lại làm cho đám cháy nhanh chóng lan nhanh, làm phát tán những tàn lửa theo mọi hướng. Đến giữa trưa thì ngọn gió có vẻ yếu đi và di chuyển về phía Tây, chuyển hướng đám cháy lan sang phía Đông Nam. Vào khoảng 9 giờ tối những cơn gió đột nhiên ngừng thổi, và tạo điều kiện thuận lợi cho lính chữa cháy khống chế đám cháy.
2. Ứng phó của lực lượng chữa cháy và những khó khăn
Những đội ứng cứu từ những sở phòng cháy ở tận phía Bắc như Oregon, phía nam như Bakersfield, phía Đông như Nevada cũng nhanh chóng đến tiếp ứng cùng với lính chữa cháy tại địa phương. Sở kiểm lâm California (CDF) đã xuất 7 xe bồn có thể phun hàng tấn chất chữa cháy trong một ngày. Sở kiểm lâm cũng thành lập một căn cứ tại sân bay Naval ở Alameda. Tại sân bay Naval người ta cũng triển khai những trang thiết bị chữa cháy đến đám cháy. Sáng hôm sau, những hình ảnh chụp từ vệ tinh, đặc biệt là những bức ảnh hồng ngoại do NASA cung cấp đã hỗ trợ cho lính chữa cháy rất nhiều trong việc kiểm soát hoàn toàn đám cháy.
Vì một vài lý do mà các đội lính chữa cháy đã gặp không ít khó khăn trong khi chữa cháy. Gió mạnh có khi lên đến 110 km/giờ khiến cho diễn biến của đám cháy hết sức bất thường. Cháy làm mất điện tại 17 trạm bơm trong hệ thống cung cấp nước tại Oakland. Trong khi đó bên ngoài lính chữa cháy phải đối mặt với vô vàn khó khăn như các họng ra trụ nước thì có đường kính khác với vòi được sử dụng tại các hạt lân cận. Oakland cũng không có liên lạc với những nguồn hỗ trợ song phương do trang thiết bị lạc hậu và thiếu sự tiếp cận với tần sóng radio quốc gia. Ở một số khu vực lính chữa cháy không có đủ nước để chữa cháy do mất điện nên nước không thể được bơm đến các hồ chứa. Thêm vào đó có rất nhiều những con đường hẹp lại có nhiều xe cộ đỗ, thậm chí nhiều xe đỗ ngay trước trụ nước, điều này cản trở xe chữa cháy và xe cứu thương đến tiếp cận được hiện trường và không thể triển khai đường vòi chữa cháy.
Tuy nhiên yếu tố quan trọng nhất là tốc độ lan nhanh của đám cháy do gió lớn. Trước khi các trang thiết bị chữa cháy được đưa đến hiện trường đám cháy đã lan ra một chu vi rất rộng. Tại cao điểm của đám cháy cứ mỗi 11 giây nó lại phá hủy một ngôi nhà. Trong giờ đầu tiên đám cháy đã phá hủy gần 790 ngôi nhà. Ngoài yếu tố gió và nhiệt, một yếu tố quan trọng làm cho đám cháy lan nhanh là đám cháy bắt đầu trong một khu vực phân giới giữa vùng phát triển và vùng chưa phát triển. Rất nhiều những ngôi nhà bị cháy đầu tiên được bao quanh bởi những đám thực vật dày, khô. Thêm vào đó những vùng chưa phát triển lân cận thậm chí còn có nhiều cây bụi khô và nhiều đồi cây bạch đàn.
Khi màn đêm buông xuống, trận bão lửa đe dọa sẽ phá hủy khách sạn Claremont Resort nơi báo chí tụ tập để đưa tin trận bão lửa. Đoàn làm phim đã gắn camera lên đồi ngay sau khách sạn để hàng triệu người có thể theo dõi đám cháy từ từ tiến đến từ ngôi nhà này đến ngôi nhà khác về phía khách sạn. Rất may đám cháy đã được dập tắt trước khi nó lan đến khách sạn.
Khoảng 5 giờ chiều gió ngừng thổi tạo cơ hội thuận lợi cho lính chữa cháy triển khai khống chế ngọn lửa. Đã có tới 400 xe chữa cháy, 1500 lính chữa cháy và 250 cơ quan chức năng tham gia dập tắt đám cháy. 8 giờ sáng ngày 23 tháng 10 người ta tuyên bố đám cháy được kiểm soát hoàn toàn sau 72 giờ kể từ khi nó phát sinh.
3. Sau thảm họa
Những ngôi nhà mới được xây dựng lại đã thay đổi đặc điểm kiến trúc của vùng bị ảnh hưởng. Sau đám cháy thì một số tổ chức phi lợi nhuận cung được thành lập. Một là Hills Emergency Forum (tạm dịch Diễn đàn khẩn cấp Hills) được cơ quan phòng cháy địa phương thành lập để phổ biến về tiêu chuẩn an toàn cũng như mở ra các khóa đào tạo về pháp lý và nhiều mục đích khác. Ít nhất cũng có hai tổ chức công dân được thành lập là
North Hills Phoenix Association và Claremont Canyon Conservancy để tham gia vào các quyết định chính sách và cung cấp những dịch vụ giáo dục và quản lý tại nhưng khu giao cắt giữa khu đô thị và rừng.
Để ứng phó với vấn đề về trang thiết bị chữa cháy trong thảm họa bão lửa nói trên, lính chữa cháy thành phố Oakland giờ đây được trang bị thêm nhiều trang thiết bị chữa cháy rừng và cũng thành lập thêm nhiều trạm chữa cháy. Các trụ nước chữa cháy giờ đây có tiêu chuẩn công nghiệp với đường kính họng ra là 4½ và 2½ inch trên toàn thành phố. Do thiếu tiêu chuẩn trong năm 1991 đã gây ra một số khó khăn cho các cơ quan chức năng trong việc lấy nước chữa cháy từ các trụ nước, thậm chí họng ra 3-inch (76 mm) vốn được coi là hiệu quả. Lính chữa cháy Berkeley thì vẫn dùng tần sóng radio khác với Oakland, mặc dù họ vẫn mang theo thêm bộ đàm cho phép liên lạc sử dụng tần số 800 megahertz.
Ngày 12 tháng 6 năm 2008, một đám cháy rừng đã xảy ra tại địa điểm đã xảy ra trận bão lửa năm 1991, nhưng do tiếp ứng nhanh cũng như áp dụng những biện pháp phòng cháy tố sau thảm họa năm 1991, đám cháy đã nhanh chóng được dập tắt chỉ trong 90 phút và không có thiệt hại về nhà cửa cũng như con người.
Bích Ngọc – Xuân Hướng (Theo Wikipedia.org)