Năm 2014 lực luợng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy (PCCC) và cứu nạn, cứu hộ (CNCH) đã hoàn thành các chỉ tiêu công tác lớn, trong đó đã nâng cao hiệu lực quản lý nhà nuớc đối vói công tác PCCC và CNCH; tăng cường các biện pháp nghiệp vụ xử lý kịp thời, có hiệu quả các diễn biến nổi lên trong công tác PCCC, tập trung bảo vệ an toàn các sự kiện chính trị – xã hội, kiềm chế số vụ cháy và thiệt hại do cháy gây ra, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, phục vụ sự nghiệp đổi mới, phát triển kinh tế – xã hội của đất nuớc.
Trong năm 2014, công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về PCCC và CNCH đạt được những kết quả quan trọng, tạo ra cơ sở pháp lý cho công tác PCCC và CNCH, phù hợp với yêu cầu thực tế đề ra. Cụ thể là đã tham mưu với lãnh đạo Bộ Công an chuẩn bị và trình Quốc hội thông qua Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng cháy và chữa cháy; Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị định hướng dẫn thi hành luật sửa đổi của luật này, Bộ Công an ban hành 7 thông tư và phối hợp với các bộ có liên quan ban hành 3 thông tư hướng dẫn chi tiết các nội dung của nghị định…
Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật và kiến thức về PCCC và CNCH được quan tâm thường xuyên với hình thức phong phú, nội dung sâu sắc, thiết thực… Cùng với sự chủ động của cơ quan quản lý nhà nước về PCCC, sự tham gia tích cực của các cơ quan báo chí trong việc phản ánh kịp thời các vấn đề thời sự về PCCC đã góp phần làm thay đổi nhận thức của ngưòi đứng đầu cơ sở, người lao động và người dân, tạo ra sự đồng thuận trong công tác tổ chức và thực hiện các biện pháp PCCC ở cơ sở… Công tác xây dựng phong trào Toàn dân PCCC đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. Lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH đã luôn bám sát địa bàn, cơ sở, làm tốt công tác dân vận, duy trì hoạt động hiệu quả các mô hình phong trào quần chúng PCCC, xây dựng và nhân rộng được các mô hình mới như phong trào: “3 có”: có aptomat, có đèn pin hay đèn sạc, có phương tiện chữa cháy; “3 biết”: Biết xử lý các tình huống, biết các kiến thức PCCC, biết sử dụng bình chữa cháy; “3 không”: Không sử dụng bình gas mini, không sang chiết gas trái phép, không kinh doanh gas khi chưa đảm bảo điều kiện an toàn PCCC; phong trào: “Nhà tôi có bình chữa cháy”, “hiến đất mở rộng hẻm”, “tôn hóa, tường hóa”, “làng nghề an toàn PCCC”; “Cụm dân cư an toàn về PCCC”, “Khu chung cư an toàn về PCCC” được duy trì thường xuyên và phát huy hiệu quả tích cực.
Công tác thanh tra, kiểm tra chuyên đề, cơ sở trọng điểm về cháy nổ được tăng cường, tập trung giải quyết những vấn đề nổi lên trong công tác PCCC như: PCCC và thoát nạn đối với nhà cao tầng; PCCC xăng dầu, khí đốt, cơ sở sản xuất may, các ngành nghề kinh doanh có điều kiện về an ninh, trật tự… So với năm 2013, số lượt kiểm tra tăng 27,4% (233.162/183.241 cơ sở); số biên bản kiểm tra PCCC được lập tang 41,7% (232.278/163.921 biên bản); số tồn tại, thiếu sót được phát hiện tang 24,4% (224.350/180.278 tồn tại); số công văn kiến nghị liên quan đến công tác PCCC tăng 17,7% (4.988/4.275 công văn). Công tác xử lý vi phạm an toàn PCCC được thực hiện nghiêm túc theo đúng quy định của pháp luật, thông qua công tác kiểm tra đã cảnh cáo 79 trường hợp; đình chỉ 18 trường hợp; tạm đình chỉ 28 trường hợp; phạt tiền 16.522 vụ với tổng số tiền phạt là 27.434.829.000 đồng. So với năm 2013, phát hiện vi phạm và xử lý hành chính tăng 76% (19.224 /10.903 vụ)… Sau một số vụ cháy gây thiệt hại nghiêm trọng về tài sản, Cục cảnh sát PCCC và CNCH đã thành lập nhiều đoàn công tác trực tiếp kiểm tra công tác an toàn PCCC tại nhiều cơ sở trọng điểm về cháy nổ, điển hình là việc kiểm tra an toàn PCCC tại Công ty cổ phần May Bắc Giang, một trong những doanh nghiệp may mặc lớn của tỉnh Bắc Giang. Thông qua kiểm tra, Cục Cảnh sát PCCC và CNCH đã thống nhất kết luận của PC66, Công an tỉnh Bắc Giang, ra quyết định đình chỉ hoạt động một số hạng mục công trình thuộc công ty này.
Cùng với công tác phòng ngừa, công tác chữa cháy và CNCH cũng đạt được những thành tích đáng khích lệ. Trong năm qua, cán bộ, chiến sĩ làm công tác chữa cháy và CNCH đã tích cực hăng say luyện tập trên thao trường, nhiều đơn vị có số giờ huấn luyện vượt chỉ tiêu. Lực luợng Cảnh sát PCCC và CNCH các địa phương đã nỗ lực khắc phục tình trạng thiếu phương tiện và quân số, duy trì tốt chế độ thường trực sẵn sàng chiến đấu, đảm bảo lực lượng, phương tiện thường trực ở mức cao nhất nên các vụ cháy mà lực lượng PCCC và CNCH nhận được tin đều triển khai phương án chữa cháy kịp thời, hạn chế thấp nhất hậu quả do cháy gây ra. Nhiều địa phương chú trọng việc xây dựng phương án chữa cháy, CNCH quy mô lớn, có sự tham gia của nhiều lực lượng, chuẩn bị sẵn sàng ứng cứu khi có sự cố phức tạp xảy ra. Điển hình là Cục Cảnh sát PCCC và CNCH đã phối hợp với Tổng Công ty Dầu khí, ủy ban nhân dân tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu tổ chức diễn tập thành công phương án chữa cháy lớn tại Kho cảng PV Gas Vũng Tàu, được lãnh đạo Bộ Công an và các cấp, các ngành biểu dương, khen ngợi…
Công tác CNCH tuy còn thiếu về lực lượng, phương tiện, chưa hoàn thiện về hành lang pháp lý nhưng cán bộ, chiến sĩ làm công tác này đã khắc phục mọi khổ khăn, gian khổ, trực tiếp cứu 255 người, hướng dẫn hàng ngàn nguòi thoát nạn an toàn… Nhiều vụ cứu nạn khó khăn, phức tạp được tiến hành thành công như vụ cứu nạn 12 nạn nhân tại vụ sập hầm Thủy điện Đạ Dâng, Lâm Đồng. Các mặt công tác khác như công tác xây dựng lực lượng, thẩm duyệt về PCCC, điều tra nguyên nhân vụ cháy, nghiên cứu khoa học đều có những bước chuyển biễn rõ rệt, đạt được những kết quả đáng khích lệ. Trong công tác xây dựng lực lượng, đã nhanh chóng kiện toàn tổ chức, cán bộ, góp phần nâng cao hoạt động nghiệp vụ của lực lượng. Công tác hậu cần, trang bị và quản lý phương tiện chữa cháy và CNCH đã sử dụng tốt nguồn kinh phí, nguồn vốn ODA, các nguồn viện trợ của các quốc gia, tổ chức quốc tế để từng bước tháo gỡ, giải quyết những khó khăn về phương tiện PCCC và CNCH; tổ chức thực hiện nhiều biện pháp hướng dẫn khai thác sử dụng, quản lý, bảo quản, bảo dưỡng phương tiện chữa cháy nhằm phát huy hiệu quả của phương tiện, đảm bảo phục vụ tập luyện và chiến đấu; quan hệ quốc tế trong công tác PCCC được duy trì và phát triển. Công tác nghiên cứu khoa học đã chủ động nghiên cứu, ứng dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến vào công tác PCCC và CNCH.
Với những nỗ lực, quyết tâm của toàn lực lượng nên trong năm qua, số vụ cháy và thiệt hại do cháy gây ra đã được kiềm chế; huy động đuợc sự tham gia tích cực và có hiệu quả của các cấp, các ngành và đông đảo nhân dân vào việc thực hiện công tác PCCC; số vụ cháy và thiệt hại do cháy đều giảm, những vấn đề nổi lên trong công tác PCCC đã được giải quyết. Lực lượng cảnh sát PCCC và CNCH đã bảo vệ an toàn tuyệt đối về PCCC cho các sự kiện trọng đại của đất nước, góp phần bảo vệ sản xuất, bảo vệ đời sống nhân dân, giữ gìn trật tự an toàn xã hội.
Tuy nhiên, bên cạnh những thành tích, kết quả đã đạt được, công tác PCCC vẫn còn những khó khăn, bất cập. Cụ thể là:
– Lãnh đạo một số ban, ngành và nhiều cơ sở chưa thực sự quan tâm đến công tác PCCC, chưa thể hiện trách nhiệm tự kiểm tra an toàn PCCC cũng như thực hiện chế độ bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc; lực lượng chữa cháy tại chỗ tuy đã được bồi dưỡng về nghiệp vụ PCCC nhưng ở nhiều nơi hiệu quả tổ chức chữa cháy ban đầu vẫn chưa cao, phát hiện và báo cháy chậm là nguyên nhân dẫn đến nhiều vụ cháy lớn, gây thiệt hại nghiêm trọng. Công tác hậu cần của lực lượng cảnh sát PCCC và CNCH mặc dù đã được sự quan tâm đầu tư bước đầu nhưng các điều kiện làm việc, sinh hoạt, tập luyện, trang bị phương tiện chữa cháy, CNCH ở nhiều địa phương còn gặp nhiều khó khăn. Trụ sở làm việc của nhiều đơn vị Cảnh sát PCCC và CNCH chưa được đầu tư xây dựng theo tiêu chuẩn hoặc bố trí sử dụng chung với các đơn vị, lực lượng khác, nơi làm việc của CBCS chật hẹp, trang bị, phương tiện còn chưa đáp ứng yêu cầu, nhất là các phương tiện đặc chủng về chữa cháy và cứu nạn.
– Công tác quy hoạch đô thị còn nhiều bất cập, không đáp ứng được yêu cầu về PCCC. Nhiều khu dân cư nằm trong các ngõ, hẻm sâu hàng trăm mét nên xe chữa cháy không tiếp cận được. Ở các đô thị tồn tại nhiều nhà dạng ống, chỉ có một lối thoát nạn duy nhất lại bị che chắn bởi hàng hóa, xe gắn máy nên khi cháy xảy ra không có lối thoát nạn, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. Thực tế tình hình cháy năm 2014 cho thấy, tuy số vụ cháy và thiệt hại do cháy gây ra đều giảm nhưng đã xảy ra một số vụ cháy gây thiệt hại nghiêm trọng về người tại các hộ gia đình vừa là nhà ở, vừa là nơi kinh doanh buôn bán và các địa điểm vui chơi giải trí như quán bar, karaoke ở trong các ngõ sâu, liền kề với khu dân cư nhưng không có các biện pháp, giải pháp an toàn PCCC… Nguyên nhân do người tham gia vui chơi, giải trí, người dân thiếu ý thức, kiến thức PCCC, chủ cơ sở chủ quan, đặt lợi nhuận lên trên tính mạng con người.
Công tác xây dựng phong trào Toàn dân PCCC tuy đã có nhiều chuyển biến tích cực song vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế. Chất lượng hoạt động của một số mô hình còn yếu và nặng về hình thức, đối phó với cơ quan quản lý nhà nước về PCCC. Việc thành lập và duy trì hoạt động cho lực lượng dân phòng tham gia PCCC hết súc khó khăn…
Để khắc phục những khó khăn, bất cập trong công tác PCCC và CNCH thời gian tới, lực lượng cảnh sát PCCC và CNCH xác định sẽ triển khai quyết liệt và đồng bộ một số giải pháp sau:
Thứ nhất: Tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả Luật PCCC và các văn bản quy phạm pháp luật về PCCC và CNCH. Nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước trong công tác PCCC; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, điều tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm các quy định của pháp luật về PCCC, những trường hợp vi phạm nghiêm trọng, có nguy cơ gây ra cháy, nổ lớn cần kiên quyết đình chỉ hoạt động; khởi tố những trường hợp vi phạm quy định để xảy ra cháy, gây thiệt hại lớn.
Thứ hai: Lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH đang khẩn trương xây dựng Đề án Đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục, phổ biến pháp luật và kiến thức PCCC và CNCH, xác định đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm của lực lượng trong năm công tác 2015. Chủ động phối hợp vói các cơ quan tuyên truyền tăng cường và đa dạng hình thức tuyên truyền PCCC và CNCH, nâng cao chất lượng nội dung tuyên truyền mang tính định hướng dư luận, giúp người dân nâng cao ý thức thực thi pháp luật và kiến thức về PCCC. Chú trọng tuyên truyền gương nguời tốt, việc tốt và duy trì các mô hình phong trào Toàn dân PCCC hoạt động hiệu quả… Tuyên truyền về những khó khăn, vất vả trong công việc của Cảnh sát PCCC và CNCH để người dân hiểu, giúp đỡ, tạo điều kiện cho cảnh sát PCCC và CNCH hoàn thành nhiệm vụ… Nâng cao hiệu quả hoạt động của lực luợng dân phòng, lực lượng PCCC cơ sở để thực sự trở thành lực lượng quan trọng trong công tác PCCC và CNCH tại cơ sở, góp phần kiềm chế số vụ cháy và thiệt hại do cháy gây ra…
Thứ ba: Tăng cường phối hợp với các bộ, ngành, địa phương, các cơ quan, doanh nghiệp trong phối hợp, hướng dẫn, chỉ đạo, kiểm tra PCCC, nhất là việc tự kiểm tra an toàn PCCC, kịp thời phát hiện và khắc phục các sở hở, thiếu sót về đảm bảo an toàn PCCC. Tổ chức thực hiện nghiêm việc kiểm tra định kỳ đối với các cơ sở theo quy định; tăng cường kiểm tra đột xuất khi phát hiện các dấu hiệu không đảm bảo an toàn về PCCC đối với các chợ, trung tâm thương mại, các cơ sở tập trung đông ngưòi, cơ sở sản xuất kinh doanh dịch vụ có nguy cơ cháy, nổ cao…
Thứ tư: Chuẩn bị tốt lực lượng, phương tiện, phương án tìm kiếm CNCH và tham gia ứng phó kịp thời với những diễn biến phức tạp của tình hình thời tiết, khí hậu bất thường có thể xảy ra trong năm 2015. Tiếp tục triển khai thực hiện công tác cải cách hành chính, tiến hành rà soát, sửa đổi, hoàn thiện và tổ chức thực hiện nghiêm túc các quy trình giải quyết thủ tục hành chính và các quy trình công tác; đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, chú trọng tập trung vào những đề tài khoa học có tính ứng dụng cao vào thực tiễn PCCC./.
Đại tá Đoàn Việt Mạnh
(Cục trưởng Cục Cảnh sát PCCC và CNCH)