Đám cháy xăng dầu là một trong những đám cháy đặc thù và tư lâu, những đám cháy xăng dầu đã là mối nguy hiểm thường trực đe dọa đến đời sống kinh tế xã hội khi quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa ngày càng phát triển. Có nhiều ý kiến cho rằng, đám cháy xăng dầu là một đám cháy có tính đặc thù riêng và không phải là một đám cháy hóa chất. Vậy thực sự, đám cháy của xăng dầu có phải là một đám cháy hóa chất hay không? Để trả lời câu hỏi trên, chúng ta hãy cùng phân tích về đặc điểm về thành phần và tính chất nguy hiểm cháy nổ của chúng, và tìm hiểu các văn bản pháp lí có liên quan.
Xét về mặt hóa học, xăng dầu nói chung (xăng nhẹ, xăng, dầu hỏa, dầu diesel, dầu nhớt…) là các chế phẩm của dầu mỏ bao gồm các Hidrocacbon no mạch hở (ankan) ở thể lỏng có công thức phân tử từ C5H12 đến C17H36 và một vài phụ gia khác. Vì đặc điểm nói trên, có thể thấy rằng: xăng dầu là một hỗn hợp các hợp chất hữu cơ đơn giản với những tỉ lệ khác nhau. Với cách nhìn này, rõ ràng, xăng dầu là hóa chất. Chính vì vậy, các sự cố liên quan đến xăng dầu phải được coi là các sự cố hóa chất (cháy nổ hóa chất là một trong những sự cố hóa chất) và phải được xử lí như các sự cố hóa chất thông thường.
Công thức phân tử của các ankan có mặt chủ yếu trong xăng dầu
Xét về mặt y sinh học và môi trường, xăng đầu và các chế phẩm của nó gây độc hại cho các sinh vật, trong đó có con người và gây ô nhiễm và hủy hoại môi trường như hầu hết các loại hợp chất hữu cơ (thường là dung môi hữu cơ) khác (gây ung thư, gây hủy hoại môi trường sinh thái…). Chính vì vậy, xăng dầu nên được coi là hóa chất.
Xét về mặt quản lí Nhà nước về sản xuất, kinh doanh, sử dụng, bảo quản và vận chuyển các mặt hàng nguy hiểm liên quan đến hóa chất, TCVN 5507:2002 ban hành 04/12/2002 của Bộ Khoa học và Công nghệ đã liệt kê xăng dầu vào trong danh mục các hóa chất nguy hiểm cần chú ý các tiêu chuẩn kĩ thuật để đảm bảo an toàn khi sản xuất, kinh doanh và vận chuyển. Chính vì vậy, xăng dầu nên được coi là hóa chất và cháy nổ xăng dầu nên được coi là cháy nổ hóa chất.
Vậy tại sao xăng dầu thường được coi là đám cháy đặc thù và tách biệt với đám cháy hóa chất nói chung. Theo ý kiến của tác giả, nguyên nhân chính là do mật độ sử dụng xăng dầu cao hơn rất nhiều lần so với các hóa chất khác. Chính vì vậy, các sự cố lien quan đến xăng dầu thường xảy ra thường xuyên hơn so với các sự cố hóa chất khác.
Một đám cháy xăng dầu
Tóm lại đám cháy xăng dầu là một đám cháy hóa chất điển hình với mức độ nguy hiểm và gây tổn thất lớn về kinh tế nếu không có các biện pháp đảm bảo an toàn. Với các đám cháy xăng dầu nói riêng và các đám cháy của các dung môi hữu cơ khác nói chung, phải sử dụng bọt hòa không khí để đập tắt đám cháy và kết hợp với phun nước ở dạng sương mù để làm mát đám cháy. Khi đám cháy đã được dập tắt hoàn toàn, phải tiếp tục làm mát bằng nước đề phòng đám cháy bùng phát trở lại. Tuyệt đối không được sử dụng tia nước đặc và lớn để chữa cháy. Điều này sẽ làm cho các đám cháy xăng dầu nói riêng và đám cháy hóa chất hữu cơ nói chung càng trở nên tồi tệ và gây tổn thất lớn.
Hữu Hiệu – Bá Mạnh (BM2)