THÀNH PHẦN KHÍ GAS
Khí gas dân dụng được chiết xuất từ các mỏ dầu. Gas mà các gia đình sử dụng trong đun nấu được hóa lỏng dưới áp suất cao và chứa trong các bình kim loại có dung tích 12kg, 13kg gas lỏng. Thành phần khí gas gồm có 30% propan và 70% butan. Khí gas tự nhiên không có mùi, không gây độc trực tiếp khi hít phải. Ngoài ra, trong quá trình cháy, khí gas cũng sản sinh ra ít khí nhà kính nhất (loại khí gây ra hiện tượng nóng lên toàn cầu) so với gỗ, than đá hay dầu mỏ. Chính vì vậy khí gas được xem là loại nhiên liệu sạch, khá an toàn cho môi trường.
Rủi ro đầu tiên của khí gas là khi bị tích tụ lâu ngày trong phòng kín thì dễ bắt lửa và cháy nổ, rất nguy hiểm và để lại các hậu quả khó lường. Chính vì thế gas thường được nhà sản xuất trộn với loại khí có mùi trứng rất đặc trưng để có thể nhanh chóng phát hiện và ngăn chặn được các rủi ro phát sinh.
Bản thân khí gas không gây ngộ độc, tuy nhiên, khí gas bị rò rỉ trong phòng kín, chúng sẽ chiếm hết lượng khí Oxy cần thiết, gây ngạt thở, buồn nôn và chóng mặt. Hoặc trong một số trường hợp lượng oxy cần để đốt cháy gas không đủ dẫn đến khí phát sinh là CO thay vì CO2 thông thường. Khí CO rất độc hại và là nguyên nhân gốc cho những vụ ngộ độc xuất phát từ khí độc CO.
2. NGUYÊN NHÂN XẢY RA CÁC VỤ NỔ KHÍ GAS
Dây dẫn nối bình gas với bếp được xem là nguyên nhân dễ gây ra cháy nổ gas nhất. Làm từ chất liệu cao su, dây dẫn có thể bị rò rỉ sau một thời gian sử dụng lâu, hoặc do bị gập xoắn, dầu mỡ rơi bắn vào, chuột cắn… Để đảm bảo an toàn, nên mua dây dẫn chính hãng; kiểm tra dây thường xuyên, tránh để dây gập, xoắn; thay mới theo khuyến cáo của nhà sản xuất.
Gioăng van không kín, van hỏng, lỏng; các mối nối giữa dây dẫn với bình gas và bếp lỏng lẻo cũng là nguyên nhân gây rò rỉ gas. Trong trường hợp này cần phải kiểm tra chỗ nối van điều áp và bình hay van với ống dẫn bằng cách thử bằng bọt xà phòng. Thay van mới nếu nó đã cũ, hỏng và xiết chặt các mối nối để đảm bảo an toàn.
Không khóa gas sau khi đun nấu hoặc khóa sai quy trình. Nhiều bà nội trợ tắt bếp rồi mới khóa van bình gas, mà không biết gas vẫn còn trong đường ống dẫn. Cũng có những trường hợp chỉ khóa bình gas mà không tắt bếp dẫn tới gas khóa chưa kỹ bị rò rỉ ra ngoài… Quy trình đúng là khóa van bình lại, sau đó chờ lửa đốt hết phần gas còn trong ống dẫn rồi tắt bếp về đúng vị trí.
Vô ý khi đun nấu: Đun nấu bằng bếp gas nên tránh gió thổi trực tiếp vào bếp. Không để giấy tờ, giẻ bắc nồi, chai nhựa cạnh bếp để tránh bị bắt lửa. Tuyệt đối không để thuốc diệt côn trùng gần ngọn lửa, không được xịt thuốc dưới gầm bếp hoặc gần bếp lửa đang cháy. Một lỗi bất cẩn từ người sử dụng nữa là không để ý đến bếp khi đun nấu. Nhiều trường hợp quên bếp đang đun, dẫn đến nồi bị cháy khét, để gió tạt hoặc nước trào xuống bếp gây tắt lửa, trong khi gas vẫn bơm ra liên tục mà không được đốt cháy. Để đảm bảo an toàn, nên đặt bình cách bếp tối thiểu 1-1.5m, ở chỗ thoáng để dễ ngửi được mùi khi có rò rỉ.
Bình gas, bếp gas cũ, kém chất lượng: Việc nổ gas do bình hiếm xảy ra, trừ trường hợp bình gas bị sang chiết trái phép, không đảm bảo chất lượng, bình đã quá hạn sử dụng nhưng không được thu hồi về nhà sản xuất mà vẫn quay vòng. Nổ gas do bếp cũng ít xảy ra, nhưng việc đun nấu bằng các bếp đã cũ, hoen rỉ, bếp để bẩn, mâm chia lửa sai khớp… cũng dễ dẫn đến rò rỉ gas, gây nguy hiểm. Để đảm bảo an toàn, người dân nên mua bình gas, bếp gas mới có thương hiệu. Vệ sinh bếp gas sạch sẽ, thường xuyên sẽ giúp tiết kiệm gas và phát hiện các trục trặc nếu có.
3. KĨ NĂNG CẦN BIẾT KHI ĐUN NẤU BẰNG BẾP GAS
Khi ngửi thấy mùi gas, trước tiên cần khóa van bình gas lại, sau đó nhanh chóng mở cửa, nhất là các cửa phía trên để tạo đối lưu cho khí gas thoát đi và hạ nhiệt độ phòng. Dùng các phương pháp thủ công để quạt bớt mùi gas (như quạt nan, bìa giấy), nếu quạt máy đang mở thì vẫn cứ để nguyên.
Tuyệt đối không được bật, tắt các thiết bị điện như bóng điện, quạt máy, không nghe điện thoại, đi giày cao gót có đế kim loại, nổ xe máy, đánh bật lửa, diêm… bởi chúng sẽ sinh ra tia lửa điện gây nổ.
Trong trường hợp không xử lý được mùi gas, không khóa được van gas hoặc có đám cháy thì phải nhanh chóng chạy khỏi hiện trường và gọi cho nhà cung cấp gas hoặc 114.
Mọi gia đình có thể áp dụng cách kiểm tra gas bị rò rỉ bằng xà phòng và nên tiến hành thường xuyên: Lấy bọt xà phòng giặt hay rửa bát, phủ kín toàn bộ thân van gas, dây gas. Sau đó quan sát xem có hiện tượng sủi bọt bong bóng hay không, nếu có tức là van gas hoặc dây gas đã bị rò rỉ. Nên thử cả trường hợp đóng và mở van gas.
Ngọc Bích – Mai Phượng (BM2)