Tháp Ostankino được đưa vào hoạt động năm 1967 và là một cấu trúc hình trụ cao 540 m với 385 m được làm bằng kết cấu bê tông cốt thép. Phần trên của tháp là một ăng-ten và kết cấu kim loại. Toàn bộ chiều cao của tháp được làm trục thẳng đứng , trong đó được bố trí thang máy, thang bộ, các ăng-ten và dây cáp điện . Để đưa nhân viên và du khách đến độ cao 348 m có 4 thang máy (ba thang hành khách và một thang chuyên dụng). Để sơ tán người khi xảy ra cháy, người ta bố trí một cầu thang xoắn ốc bằng kim loại ở độ cao 385 m xuống đến mặt đất.
Trong tháp, người ta cho thiết kế một nhà hàng sang trong với tên gọi là “Tầng trời thứ bảy” ở độ cao 328-334 mét và chiếm trọn 3 tầng (tầng vàng, bạc và đồng). Nhà hàng này có thể quay tròn xung quanh trục của nó với tốc độ 1-2 vòng mỗi 40 phút.
Vụ cháy tại Tháp Ostankino từ ngày 27 đến ngày 28 tháng 8 năm 2000 là một trong những thảm họa lớn nhất tại Matxcơva sau kể từ khi Liên Xô sụp đổ. Ngọn lửa đã giết chết ba người, phần lớn các kênh truyền hình Nga phát sóng ở Matxcơva và vùng lân cận bị ngưng trệ.
Ngày 27 tháng 8 năm 2000, một đám cháy lớn phát sinh trong tháp. Vị trí của đám cháy là ở độ cao 460 m. Toàn bộ 3 tầng lầu bị cháy hoàn toàn. Thông báo về đám cháy được phát đi lúc 15 giờ 08 phút . Trong vòng nửa giờ sau khi nhận được tín hiệu, lính chữa cháy đã triển khai đến khu vực. Vào lúc 15 giờ 45 phút, trên phố Korolev, nơi tháp Ostankino đứng, đã có 4 xe chữa cháy. Nhưng các xe thang quá ngắn cùng các xitéc chứa đầy nước vô dụng với đám cháy này. Yêu cầu chữa cháy là cần thật nhiều chất chữa cháy chuyên dụng và cacbondioxit. Vào lúc 15 giờ 50 phút, máy bay trực thăng chữa cháy đã tiếp cận và bay vòng quanh tháp. Tuy nhiên, trực thăng phải bay ở khoảng cách cần thiết để không làm va chạm cánh quạt với tháp.
Lúc 16:30, toàn bộ những người trong tháp đã được sơ tán hết. Khoảng 17 giờ, Giám đốc sở chữa cháy Leonid Korotchik và Phó Thị trưởng Matxcơva Valery Shantsev đã đến hiện trường vụ cháy. Đến 19 giờ, Bộ trưởng Bộ tình trạng khẩn cấp Sergei Shoigu cũng ra trực tiếp chỉ đạo. Lúc 18 giờ, kênh truyền hình ORT và NTV đã đi với các bản phát hành tin tức mới nhất nói rằng ăng-ten của họ bị đe dọa bởi ngọn lửa. Vào lúc 18 giờ 10 phút, điện bị ngắt và các kênh truyền hình này ngừng phát sóng. Vào thời điểm tắt điện xảy ra sự cố ngắn mạch kèm theo đó là các luồng hồ quang điện càng thúc đẩy sự lây lan của đám cháy.
Nhiệt độ cao của đám cháy đã làm rạn nứt 120 trong tổng số 149 cáp dùng để đảm bảo kết cấu bê tông của tháp. Nhưng may mắn là ngược với dự đoán, tòa tháp vẫn đứng vững. Những người tham gia chữa cháy kể lại rằng các lớp vỏ bằng polyetylen bên ngoài các dây cáp và thiết bị viễn thông cháy dữ dội. Các giọt polyetylen nóng chảy và tàn lửa rơi xuống phía dưới ở các độ cao khác nhau đã tạo ra các đám cháy thứ cấp lan đến hầu hết các tầng. Những tàn lửa của mảnh vỡ này có nhiệt độ khoảng 1000 °C. Sự nỗ lực của lính chữa cháy để ngăn cản cơn mưa tàn lửa này bằng cách sử dụng vải amiăng đã không thành công.
Đến 20 giờ, bất chấp nỗ lực của lực lượng chữa cháy, đám vẫn chưa được dập tắt. Toàn bộ tháp như một ống khói khổng lồ và ngọn lửa ngày một lan xuống thấp hơn. Lúc này, ở hiện trường đã có hơn 40 xe chữa cháy. Đến 21 giờ, toàn bộ nhà hàng và khu vực quan sát của tháp bị bốc cháy. Vào lúc 22 giờ, ngọn lửa dừng lại ở độ cao 280 m.
Vào lúc 00 giờ 08 phút ngày 28 tháng 8, người ta sử dựng các cột nước áp lực cao và bột từ các thiết bị chữa cháy di động để bảo vệ phần bên dưới độ cao 63 mét. 4 giờ sáng ngày 28 tháng 8, lính chữ cháy đã lên được độ cao 150 mét. Lúc 6 giờ 59 phút, đám cháy bắt đầu suy giảm. Lính cứu hỏa bắt đầu sử dụng nước. Lúc 12 giờ, công việc chữa cháy bị chậm lại nhưng sau đó lại diễn ra hiệu quả tiến dần lên trên tháp. 14 giờ, lính chữa cháy đã tiếp cận ở độ cao 300 mét. Đến 17 giờ 45 phút ngày 28, đám cháy được dập tắt hoàn toàn.
Trong quá trình chữa cháy, vụ sập đổ tại độ cao 300 đã giết chết người chỉ huy đội chữa cháy là Vladimir Arsyukov (người đã quyết định dùng thang máy để tiếp cận đám cháy trên cao), người điều khiển thang máy Svetlana Loseva đi cùng và người thợ máy Alexander Shipilin.
Một thời gian sau đám cháy, người ta đã tái tạo và sửa chữa lại tháp cũng như các thiết bị viễn thông đã bị phá hủy ở đây bao gồm các thiết bị thu phát của các kênh “Kultura”, NTV, TV6 và M1. Vào tháng 9 năm 2001, hoàn thành việc lắp đặt ăng ten phát cho hãng truyền hình ORT.
Ngày 23 tháng 5 năm 2007 chính quyền bắt đầu công việc xây dựng và sửa tháp cũng như cảnh quan quanh tháp truyền hình Ostankino để phục vụ cho mục đích du lịch. Công việc phục hồi và tái trang bị lại tháp hoàn thành vào ngày 14 tháng 2 năm 2014. Một tháng sau đó bắt đầu thực hiện các tour du lịch thí điểm với các nhóm du lịch tối đa cho phép là 40 người.
Sau khi được tái kiến thiết, công trình này vẫn là một trong những công trình cao nhất thế giới, nó đã từng giữ vị trí quán quân về độ cao gần một thập kỷ cho đến khi Tháp CN ở Canada được xây dựng. Ở thời điểm năm 2006, tháp Ostankino vẫn là công trình cao nhất trên lục địa Á-Âu.
Huy Quang (Khoa 2)