Trong thắng lợi chung của dân tộc, lực lượng CAND có vai trò và những đóng góp hết sức quan trọng; đã kề vai sát cánh với Quân đội nhân dân (QĐND) và nhân dân cả nước lập nên nhiều chiến công hiển hách suốt chiều dài của cuộc kháng chiến, trong đó có Chiến dịch Điện Biên Phủ. Có thể khái quát những đóng góp của lực lượng CAND trong chiến dịch Điện Biên Phủ như sau:
Một là: Bảo vệ an toàn tuyệt đối các lực lượng vũ trang tham gia chiến dịch, kho tàng, nơi đóng quân, chuyển quân và các tuyến đường từ hậu phương ra chiến trường Điện Biên Phủ.
Phục vụ chiến dịch Điện Biên Phủ, lực lượng Công an đã phối hợp chặt chẽ với Quân đội, dân quân, du kích tiến hành đồng bộ các biện pháp bảo đảm an ninh, trật tự (ANTT); thông qua phong trào “Phòng gian bảo mật”, khẩu hiệu “Ba không” để nâng cao ý thức cảnh giác của quần chúng. Đối với lực lượng vũ trang tham gia chiến dịch, lực lượng CAND đã phối hợp với lực lượng bảo vệ Quân đội bàn kế hoạch, nội dung công tác bảo vệ (kế hoạch hành quân, trú quân, tác chiến…); tiến hành công tác thuần khiết nội bộ nhằm đảm bảo “vũ khí nằm trong tay những người tin cậy”; không tiết lộ bí mật địa điểm đóng quân, nơi tập kết, ngày giờ hành quân, phiên hiệu đơn vị, tên người chỉ huy…
Tại các lán trại hoặc các trạm nghỉ chân, cán bộ Công an được phân công làm nhiệm vụ thường xuyên bám sát các đoàn dân công để vận động, giám sát việc thực hiện công tác phòng không. Trên các tuyến đường dân công phục vụ, Công an tiền phương phối hợp với các trạm cung cấp mặt trận xác định cung độ của một đợt dân công đi, thành lập các trạm nghỉ thuận tiện cho sinh hoạt và phù hợp với công tác phòng không, công tác giữ bí mật.
Tại các tuyến đường quan trọng, lực lượng Công an đặt trạm gác làm nhiệm vụ cảnh giới máy bay địch; đặt các đồn, trạm kiểm soát người và phương tiện qua lại; tổ chức các đội tuần tra vũ trang đi lại kiểm soát mặt đường; tiến hành công tác kiểm tra hành chính các gia đình ở các địa bàn ven trục đường giao thông, kịp thời phát hiện kẻ gian, người lạ mặt xâm nhập; đồng thời, quản lý chặt chẽ những người làm nghề tự do, quán nước, nhà trọ; phối hợp các lực lượng tổ chức ngụy trang bảo vệ cầu phà, bến bãi, đường dây thông tin liên lạc.
Ở những địa bàn có nhiều kho tàng, trạm trung chuyển như Âu Lâu (Yên Bái), Mường Vực, Tạ Khoa (Sơn La), Tuần Giáo (Lai Châu), Suối Rút, Tu Vũ (Hòa Bình), lực lượng Công an phối hợp với lực lượng bảo vệ Quân đội thành lập các Ban bảo vệ, sắp xếp điều động thứ tự, ưu tiên cho các phương tiện vận tải.
Lực lượng Công an còn điều chuyển các đối tượng nghi là gián điệp, chỉ điểm, do thám, cơ sở xã hội của mạng lưới gián điệp ra khỏi địa bàn nơi đóng quân, chuyển quân, nơi tập trung các đầu mối trung chuyển hàng hóa và dọc hai bên các tuyến đường ra mặt trận, đảm bảo giữ gìn bí mật các hoạt động của Quân đội, dân công và hàng hóa.
Hai là: Đập tan âm mưu và hoạt động tình báo, gián điệp của địch, bảo đảm bí mật, an toàn và bất ngờ của chiến dịch
Điển hình, như vụ bắt toán gián điệp biệt kích GCMA gồm 4 tên nhảy dù xuống khu vực xã Mường Ó, Thuận Châu và toán 6 tên nhảy dù xuống Bản Nhạn (Sơn La); vụ Công an Liên khu III khám phá, bắt mạng lưới gián điệp gồm 16 tên do Phòng nhì Pháp điều khiển hoạt động chỉ điểm cho máy bay địch đánh phá các kho tàng, cầu cống, những nơi xung yếu trên các tuyến đường giao thông quan trọng từ Thanh Hóa lên Điện Biên Phủ.
Đặc biệt, vụ lực lượng Công an lập Chuyên án TN25 đấu tranh với toán gián điệp biệt kích gồm 4 tên hoạt động ở khu vực Vĩnh Yên – Thái Nguyên, khống chế chúng để cung cấp tin giả cho địch, mở đầu cho công tác đấu tranh chống gián điệp biệt kích bằng phương thức phản gián điện đài. Với việc đập tan âm mưu, hoạt động của cơ quan tình báo, gián điệp Pháp, lực lượng Công an đã góp phần “vô hiệu hóa tai mắt của địch”, đảm bảo yếu tố bất ngờ, bí mật, an toàn các kế hoạch tác chiến của chiến dịch.
Ba là: Tham gia phá tề, trừ gian, tiễu phỉ và tiến công địch trên các chiến trường, hỗ trợ cho chiến dịch Điện Biên Phủ
Với khẩu hiệu “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả cho chiến thắng”, Công an các tỉnh thuộc Liên khu IV, Liên khu III, Khu Tả Ngạn, Khu Việt Bắc, Tây Bắc phối hợp với các ngành, các lực lượng đẩy mạnh phong trào diệt ác, trừ gian, phá chính quyền địch, mở rộng vùng giải phóng, vùng tự do, củng cố hậu phương vững mạnh. Trước và trong chiến dịch Điện Biên Phủ, ta vừa gọi hàng, vừa truy quét xóa phần lớn các cụm phỉ vũ trang, làm tan rã các hang ổ phỉ ở vùng núi biên giới phía Bắc và khu Tây Bắc, phá tan kế hoạch phối hợp hoạt động phỉ gây rối loạn vùng Tây Bắc, phục vụ trực tiếp cho Quân đội tác chiến thắng lợi ở Điện Biên Phủ.
Lực lượng Công an còn tích cực đẩy mạnh phá tề, trừ gian, giải quyết các vấn đề phỉ, mở rộng vùng giải phóng, vùng tự do, củng cố chính quyền cách mạng, củng cố hậu phương, đẩy mạnh việc cung cấp sức người, sức của cho chiến trường, góp phần xóa bỏ cơ sở xã hội của địch, làm cho chúng lúng túng, bị động, hoang mang, mất thế chủ động, tạo điều kiện để bộ đội chủ lực của ta tập trung cho chiến trường.
Bốn là: Bảo vệ an toàn tuyệt đối cho Trung ương Đảng, các cơ quan đầu não kháng chiến và Bộ Chỉ huy chiến dịch
Lực lượng Công an tiến hành đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, lập trạm gác kiểm soát giấy tờ ra vào cơ quan, phối hợp với lực lượng bảo vệ Quân đội tiến hành rà soát các đối tượng nghi vấn, kịp thời phát hiện, điều chuyển số đối tượng nguy hiểm hoặc nghi là gián điệp, chỉ điểm trà trộn trong khu vực đóng quân, thuần khiết nội bộ, làm trong sạch địa bàn; tổ chức việc canh phòng nghiêm ngặt trong khu vực đóng quân; phối hợp với lực lượng bảo vệ của Trung ương và Quân đội bố trí lực lượng bảo vệ các đồng chí lãnh đạo, tướng lĩnh, sĩ quan chỉ huy đi kiểm tra, chỉ đạo chiến dịch trên suốt tuyến đường, nhất là ở những đầu mối giao thông quan trọng và những nơi hiểm trở, đèo dốc, địa bàn phức tạp kẻ địch dễ lợi dụng mai phục, ám sát.
Sau 55 ngày đêm chiến đấu gian khổ, hy sinh oanh liệt, ngày 7-5-1954, chiến dịch Điện Biên Phủ kết thúc thắng lợi. Những đóng góp trong chiến dịch Điện Biên Phủ, nhất là trên trận tuyến đấu tranh bảo vệ ANTT, giúp lực lượng CAND rút ra những bài học kinh nghiệm để phát triển, vận dụng vào thực tiễn công tác, chiến đấu trong giai đoạn hiện nay…
Nguyễn Thị Lợi