Ngày 25 tháng 6 năm 2015, Ban Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã ban hành Chỉ thị số 47-CT/TW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng cháy, chữa cháy (gọi tắt là Chỉ thị số 47). Sau 5 năm triển khai, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, Đảng ủy Công an Trung ương cũng như sự tham gia tích cực của cả hệ thống chính trị, công tác phòng cháy chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (PCCC&CNCH) đã đạt được những kết quả quan trọng. Nhân dịp năm mới Canh Tý 2020, Tạp chí PC&CC đã có cuộc trò chuyện với Thiếu tướng Nguyễn Tuấn Anh – Cục trưởng Cục Cảnh sát PCCC&CNCH về những thành tựu đạt được sau 5 năm triển khai Chỉ thị số 47.
Phóng viên (PV): Thưa Thiếu tướng, Chỉ thị số 47-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác PCCC thể hiện tầm nhìn chiến lược, sự quan tâm, chăm lo của Đảng đến tính mạng, tài sản của nhân dân trước nguy cơ đe dọa của tình hình cháy. Đến nay, Chỉ thị đã triển khai được gần 05 năm, đồng chí đánh giá như thế nào về những kết quả đã đạt được sau khi triển khai Chỉ thị số 47?
Thiếu tướng Nguyễn Tuấn Anh: Trước tình hình cháy diễn biến phức tạp, gây thiệt hại nghiêm trọng đến tính mạng, tài sản của nhân dân và tài sản của nhà nước, ngày 25/6/2015 Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa XII đã ban hành Chỉ thị số 47-CT/TW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác PCCC (Chỉ thị số 47). Sau gần 5 năm thực hiện, có thể khẳng định Chỉ thị 47 đã đi vào cuộc sống, huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và toàn dân tham gia công tác PCCC, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về PCCC được nâng cao; người đứng đầu ngày càng thấy rõ trách nhiệm trong việc tổ chức các hoạt động bảo đảm an toàn PCCC, góp phần kiềm chế số vụ và thiệt hại do cháy gây ra.
Ngay sau khi Chỉ thị 47 được phổ biến, các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và đoàn thể các cấp đã tổ chức quán triệt, xây dựng chương trình, kế hoạch cụ thể và thường xuyên kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện Chỉ thị. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1635/QĐ-TTg ngày 22/9/2015 kèm theo Chương trình hành động thực hiện Chỉ thị số 47; Đảng ủy Công an Trung ương xây dựng kế hoạch chỉ đạo thực hiện trong toàn lực lượng CAND và tổ chức hội nghị phổ biến, quán triệt tinh thần Chỉ thị; các Bộ, Ban, Ngành đã ban hành hơn 2.000 văn bản; tỉnh ủy, thành ủy, UBND các tỉnh, thành phố đã ban hành gần 1.000 văn bản, Công an các địa phương ban hành 3.000 văn bản thực hiện chỉ đạo của Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ và Bộ Công an.
Công tác phối hợp giữa các Bộ, ngành, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và UBND các địa phương được thực hiện thường xuyên, chặt chẽ, thường kỳ hàng năm tiến hành sơ kết, đánh giá tình hình và báo cáo kết quả về Bộ Công an, báo cáo Chính phủ theo quy định tại Quyết định 1635/QĐ-TTg. Các Bộ đã chủ động phối hợp với lực lượng Công an thực hiện công tác quản lý nhà nước về PCCC. Tiêu biểu, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính phối hợp với Bộ Công an xây dựng kế hoạch đầu tư cho công tác PCCC trong tổng thể kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016-2020, đồng thời tăng cường khai thác nguồn vốn ODA và các nguồn viện trợ nước ngoài cho công tác này… Đặc biệt, Đảng đoàn Quốc hội đã chỉ đạo thực hiện giám sát. “Việc thực hiện pháp luật trong công tác PCCC giai đoạn 2014 – 2018”. Tại kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XIV đã thông qua Nghị quyết số 99/2019/QH14 về việc tiếp tục hoàn thiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật về phòng cháy và chữa cháy với những chỉ đạo cụ thể trong việc tiếp tục thực hiện Chỉ thị 47.
Trong công tác phòng ngừa, các cơ quan chức năng, các cấp, các ngành, các đơn vị, cơ sở đã tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật và kiến thức PCCC với nội dung sâu sắc, thiết thực, hình thức sinh động, phong phú như: tổ chức chương trình “trại hè lính cứu hỏa”, công khai những công trình vi phạm quy định PCCC trên các phương tiện thông tin đại chúng, tuyên truyền về PCCC qua tin nhắn điện thoại, ký cam kết thi đua bảo đảm an toàn PCCC giữa các tập thể, đơn vị, tổ dân phố, cụm dân cư; định kỳ hàng năm phối hợp cùng Đài Truyền hình Việt Nam xây dựng Chương trình “Chúng tôi là lính cứu hỏa” tuyên dương những tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong phong trào Toàn dân PCCC&CNCH và trong lực lượng Cảnh sát PCCC… Trong 5 năm trở lại đây, số lượng tin bài về PCCC xuất hiện trên các báo đài với tần suất lớn hơn gấp nhiều lần so với thời gian trước đó. Nhiều chương trình, chuyên trang, chuyên mục được chính quyền, Công an và cơ quan báo chí các địa phương đầu tư nghiêm túc, duy trì thường xuyên với chất lượng cao. Kết quả cho thấy, đại bộ phận người đứng đầu, người lao động và người dân đã tuân thủ nghiêm các quy định của pháp luật về PCCC&CNCH.
Phong trào Toàn dân PCCC&CNCH phát triển, lớn mạnh, từng bước nâng cao chất lượng hoạt động. Đã xuất hiện nhiều mô hình hay, tấm gương tiêu biểu với nhiều đóng góp cho công tác PCCC tại các nhà máy, xí nghiệp, khu dân cư. Hằng năm, lực lượng này đã phát hiện và dập tắt khoảng trên 50% số vụ cháy ngay từ khi mới phát sinh, không để xảy ra cháy lớn, thiệt hại nghiêm trọng, thực sự trở thành “cánh tay nối dài” của lực lượng Cảnh sát PCCC.
Công tác chữa cháy, CNCH có nhiều chuyển biến tích cực, nhiều vụ cháy được lực lượng Cảnh sát PCCC và nhân dân khống chế kịp thời, không để xảy ra cháy lan, cháy lớn; nhiều vụ cháy lớn đã được lãnh đạo Bộ Công an, lãnh đạo tỉnh ủy, thành ủy, UBND trực tiếp chỉ đạo chữa cháy và khắc phục hậu quả. Lực lượng Cảnh sát PCCC chính thức thực hiện công tác quản lý nhà nước về CNCH theo Nghị định số 83/2017/NĐ-CP ngày 18/7/2017 của Chính phủ, vai trò thường trực cứu nạn, cứu hộ từng bước được khẳng định, trở thành địa chỉ tin cậy của người dân khi chẳng may xảy ra tai nạn, sự cố (trong gần 05 năm qua, lực lượng Cảnh sát PCCC đã tổ chức CNCH 10.150 vụ CNCH trực tiếp cứu 2.393 người; tìm được 1.281 thi thể người bị nạn bàn giao cho cơ quan chức năng xử lý. Điển hình như các vụ: Tìm kiếm nạn nhân trong vụ sập hầm than thổ phỉ, vụ lở đất ở Bản Khanh, huyện Tân Lạc, Hòa Bình; cứu nạn tại vụ sập nhà 42 Cửa Bắc, Hà Nội; Cứu 42 người dân bị mắc kẹt do lũ ở Lâm Đồng…).
Việc xã hội hóa công tác PCCC&CNCH được các cấp, các ngành quan tâm, khuyến khích và nhân rộng. UBND các địa phương có cơ chế khuyến khích đầu tư, huy động nguồn lực xã hội cho công tác PCCC&CNCH; nhiều chủ cơ sở, chủ hộ gia đình chủ động bố trí kinh phí cho công tác PCCC, thực hiện nghiêm các quy định an toàn PCCC tại nơi làm việc, nơi sinh sống; nhiều người dân tự nguyện tham gia các hoạt động PCCC. Tiêu biểu như: Đội Chữa cháy thiện nguyện xã Hòa Lạc, huyện Phú Tân, tỉnh An Giang: xuất phát từ đặc điểm đường giao thông nhỏ hẹp, xe chữa cháy của lực lượng chuyên nghiệp không cơ động được, những người dân địa phương đã cùng nhau góp kinh phí cải tiến xe ô tô thông dụng thành xe chữa cháy, mua các thiết bị PCCC thành lập Đội Chữa cháy thiện nguyện. Sau khi được lực lượng Cảnh sát PCCC huấn luyện nghiệp vụ, Đội Chữa cháy này đã hoạt động rất hiệu quả, dập tắt nhiều vụ cháy ngay từ khi mới phát sinh, góp phần giữ vững an sinh và trật tự an toàn xã hội tại địa phương…
Công tác đối ngoại và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực PCCC&CNCH được mở rộng, nhiều doanh nghiệp nước ngoài viện trợ phương tiện PCCC&CNCH cho lượng Cảnh sát PCCC với mục đích nhân đạo; hoạt động trao đổi đoàn với các nước bạn được thực hiện thường xuyên nhằm nâng cao kinh nghiệm, từng bước tiếp cận khoa học công nghệ hiện đại, tranh thủ xúc tiến đầu tư, thu hút ngồn vốn ODA và sự giúp đỡ của các tổ chức, doanh nghiệp nước ngoài.
Công tác đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện, nâng cao năng lực chiến đấu cho lực lượng Cảnh sát PCCC được tăng cường, nhất là tại các TP lớn như: Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Bình Dương, Quảng Ninh… Ở các địa phương này, cấp ủy, chính quyền địa phương thường xuyên quan tâm, bố trí nguồn kinh phí phục vụ công tác PCCC&CNCH. Lực lượng Cảnh sát PCCC đã được kiện toàn về mô hình, tổ chức, mở rộng tới cấp huyện (theo Đề án 106 của Bộ). Qua hơn 01 năm triển khai, bước đầu đã phát huy được hiện quả, thể hiện trong việc tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, huy động sức mạnh của các hệ lực lượng trong Công an nhân dân cùng tham gia vào công tác PCCC&CNCH; công tác nắm tình hình được thực hiện ngay từ địa bàn, cơ sở; mạng lưới các Tổ, Đội Cảnh sát PCCC&CNCH được mở rộng nâng cao hiệu quả chữa cháy, CNCH ngay từ ban đầu…
Những kết quả trên đã góp phần kiềm chế tình hình cháy, nổ, tai nạn sự cố và thiệt hại do cháy, nổ, tai nạn sự cố gây ra. Đặc biệt là số vụ cháy lớn, thiệt hại nghiêm trọng được kiềm chế ở mức từ 1 đến 3% tổng số vụ cháy hàng năm.
PV: Cùng với những thuận lợi và kết quả đáng ghi nhận, trong quá trình triển khai thực hiện Chỉ thị số 47 đã gặp những vướng mắc, khó khăn gì, thưa Thiếu tướng?
Thiếu tướng Nguyễn Tuấn Anh: Bên cạnh những thuận lợi, kết quả đạt được, trong quá trình triển khai thực hiện Chỉ thị số 47 và Quyết định số 1635 của Thủ tướng Chính phủ còn bộc lộ một số tồn tại, hạn chế, điển hình như: một bộ phận người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm của mình, có tư tưởng còn cho rằng đây là trách nhiệm của lực lượng Cảnh sát PCCC; hầu hết các địa phương chưa ban hành quy định về việc xử lý các cơ sở không bảo đảm yêu cầu về PCCC được đưa vào sử dụng trước ngày Luật PCCC năm 2001 có hiệu lực; đa số các địa phương chưa ban hành quy định mức chi ngân sách địa phương cho hoạt động PCCC, mức hỗ trợ thường xuyên cho Đội trưởng, Đội phó Đội Dân phòng và PCCC cơ sở không chuyên trách; Bộ Giáo dục và Đào tạo chưa ban hành văn bản quy định về lồng ghép kiến thức, kỹ năng PCCC vào chương trình giảng dạy, hoạt động ngoại khóa trong nhà trường và cơ sở giáo dục khác; lực lượng dân phòng, PCCC cơ sở và chuyên ngành tỉ lệ thành lập thấp, hoạt động chưa hiệu quả, nhiều Đội PCCC cơ sở, dân phòng hoạt động mang tính hình thức, tổ chức chữa cháy ban đầu lúng túng và kém hiệu quả (tuy đã dập tắt trên 50% số vụ cháy xảy ra nhưng những vụ cháy lớn, gây thiệt hại nghiêm trọng đều do lực lượng này hoạt động không hiệu quả); còn tồn tại một số công trình chung cư, nhà cao tầng đã được chủ đầu tư đưa vào hoạt động nhưng chưa được nghiệm thu về PCCC, việc xử lý đối với các công trình này còn gặp nhiều khó khăn do phải thay đổi kết cấu xây dựng, kinh phí khắc phục lớn; việc huy động các nguồn lực đầu tư cho công tác PCCC còn khó khăn, chưa có cơ chế, chính sách cũng như sự hướng dẫn, chỉ đạo cụ thể, thống nhất từ Chính phủ đến các bộ ngành, địa phương về xã hội hóa công tác PCCC; nguồn kinh phí thu từ bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc để đầu tư cho công tác PCCC&CNCH còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu thực tế…
PV: Thưa Thiếu tướng, để tiếp tục phát huy hiệu quả của Chỉ thị số 47, trong thời gian tới, lực lượng Cảnh sát PCCC&CNCH cần triển khai thực hiện những nhiệm vụ gì?
Thiếu tướng Nguyễn Tuấn Anh: Thời gian tới, tình hình cháy, nổ vẫn sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường nhất là khi tình hình kinh tế, xã hội phát triển mạnh, tốc độ đô thị hóa ngày càng nhanh, số lượng các công trình xây dựng ngày càng nhiều, cùng với những tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu đang đặt ra những vấn đề mới trong công tác PCCC&CNCH cần các cấp ủy Đảng, chính quyền tiếp tục tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo. Để nâng cao hiệu quả công tác PCCC&CNCH, lực lượng Cảnh sát PCCC&CNCH sẽ tập trung tham mưu đề xuất và triển khai thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm sau:
Thứ nhất, tham mưu triển khai thực hiện chỉ đạo của Ban Bí thư Trung ương Đảng về sơ kết 05 năm thực hiện Chỉ thị số 47 để kiểm điểm, đánh giá kết quả đạt được, những hạn chế, nguyên nhân và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân, đồng thời xác định nhiệm vụ trọng tâm trong công tác PCCC giai đoạn tới. Triển khai hiệu quả Nghị quyết số 99/2019/QH14 của Quốc hội về tiếp tục hoàn thiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật về PCCC. Nghiên cứu, đề xuất trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung Luật PCCC, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về công tác CNCH, trình Chính phủ ký ban hành Nghị định thay thế Nghị định số 79/2014/NĐ-CP và tham mưu Bộ Công an ban hành một số văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành.
Thứ hai, tham mưu Bộ Công an đôn đốc các Bộ, ngành, địa phương xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật địa phương về PCCC đối với một số loại hình cơ sở đặc thù; ban hành quy định về xử lý cơ sở không bảo đảm yêu cầu về PCCC được đưa vào sử dụng trước ngày Luật PCCC năm 2001 có hiệu lực; phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo hoàn thiện giáo trình, bài giảng bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng về PCCC&CNCH để lồng ghép vào chương trình học tập, hoạt động ngoại khóa trong nhà trường và các cơ sở giáo dục phù hợp với từng cấp học, ngành học, bắt đầu thực hiện từ năm học 2021 – 2022; phối hợp Bộ Công Thương nghiên cứu, rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định về bảo đảm an toàn PCCC trong sử dụng điện tại các cơ sở, hộ gia đình.
Thứ ba, kiện toàn lực lượng Cảnh sát PCCC&CNCH theo mô hình tổ chức mới, chú trọng phân công, phân cấp việc thực hiện các mặt công tác nghiệp vụ giữa Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH và Công an cấp huyện để tránh chồng chéo trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ; xây dựng các chỉ tiêu đối với từng mảng công tác nghiệp vụ cụ thể đối với từng địa phương; tiến hành tổng điều tra cơ bản, lập hồ sơ quản lý đối với 100% cơ sở thuộc diện quản lý nhà nước về PCCC và CNCH; xây dựng đề án “thí điểm giao một số nhiệm vụ PCCC và CNCH cho lực lượng bảo vệ dân phố”.
Thứ tư, nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra PCCC&CNCH; xử lý dứt điểm các công trình đang tồn tại vi phạm pháp luật về PCCC; tiếp tục công khai các dự án, công trình vi phạm quy định về PCCC trên phương tiện thông tin đại chúng. Kiên quyết tạm đình chỉ, đình chỉ công trình, dự án đang triển khai có vi phạm pháp luật về phòng cháy cho đến khi khắc phục hoàn toàn các sai phạm; chấm dứt tình trạng đưa cơ sở, công trình xây dựng vào sử dụng khi chưa được nghiệm thu về PCCC. Xử lý nghiêm tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật về PCCC và xem xét trách nhiệm người đứng đầu cơ quan, tổ chức có liên quan theo quy định của pháp luật.
Thứ năm, tham mưu Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành quan tâm, đầu tư ngân sách xây dựng cơ sở vật chất, trang bị phương tiện và các điều kiện bảo đảm công tác PCCC và CNCH; chỉ đạo UBND các địa phương quan tâm huy động, bố trí nguồn vốn cho công tác PCCC&CNCH; ưu tiên đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, trung tâm chỉ huy điều hành chữa cháy, CNCH, mua sắm phương tiện, trang thiết bị hiện đại, phù hợp điều kiện Việt Nam; phối hợp các đơn vị liên quan lập quy hoạch hạ tầng về PCCC giai đoạn 2021 – 2030 tầm nhìn đến năm 2050 theo Quyết định số 995/QĐ-TTg ngày 09/8/2018 của Thủ tướng Chính phủ.
Thứ sáu, đẩy mạnh xã hội hóa công tác PCCC&CNCH, báo cáo Bộ đề xuất Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương có chính sách khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia xây dựng, phát triển hạ tầng, nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, sản xuất phương tiện, thiết bị PCCC&CNCH trong nước; tăng cường hợp tác quốc tế và trao đổi thông tin, chia sẻ kinh nghiệm và nâng cao trình độ chuyên môn về PCCC&CNCH; nghiên cứu ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực PCCC…
PV: Xin chân thành cảm ơn Thiếu tướng! Kính chúc Đồng chí và gia đình một năm mới an khang, hạnh phúc.■
Lệ Hoa (Theo Tạp chí PC&CC)