Xăng dầu là loại hàng hóa thiết yếu phục vụ nhu cầu của người dân, các cơ quan, tổ chức trong vận chuyển hàng hóa, sản xuất và sinh hoạt. Tuy nhiên, đây là loại hàng hóa tiểm ẩn nguy hiểm cháy, nổ rất cao, có thể gây nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe con người, dẫn đến cháy, nổ gây thiệt hại nghiêm trọng về tài sản nếu không tuân thủ các qui định an toàn về phòng cháy và chữa cháy.
Xăng, dầu là sản phẩm của quá trình chưng cất, cracking dầu thô trong các dây chuyền công nghệ hiện đại, đòi hỏi mức độ an toàn cao.
Xăng, dầu có một số tính chất nguy hiểm cháy, nổ sau đây:
Bảng. Một số thông số của các loại xăng, dầu
| Xăng RON90, RON92-E5,
RON95, RON98 |
Dầu hoả
(KO – Kerosene Oil) |
Dầu Diesel
(DO – Diesel Oil) |
|
| Tính cháy | Rất dễ cháy | Dễ cháy | Dễ cháy |
| Nhiệt độ
chớp cháy, oC |
< -45 oC | ≥ 38 oC | ≥ 55 oC |
| Nhiệt độ
tự bốc cháy, oC |
≥ 280 oC | ≥ 254 oC | ≥ 260 oC |
| Giới hạn nồng độ bắt cháy/nổ, %
(LEL – UEL) |
1,4 – 7,6 | 0,7 – 5,0 | 0,3 – 10,0 |
Xăng, dầu ở trạng thái lỏng trong điều kiện thường, không hoà tan trong nước và có tỷ trọng nhỏ hơn nước, tỷ trọng của chúng ở trong khoảng từ 0,67 – 0,93 và tuỳ thuộc vào từng loại cụ thể; do đó, xăng dầu nổi trên mặt nước, khi xảy ra cháy nếu có nước sẽ làm lan truyền ngọn lửa đến các khu vực xung quanh.
Xăng, dầu là chất lỏng rất dễ bay hơi, đặc biệt là các loại xăng dùng làm nhiên liệu cho xe ôtô, xe máy. Hơi xăng, dầu nặng hơn không khí từ 2 – 5 lần, khi thoát ra môi trường sẽ bay sát mặt đất, tập trung những chỗ trũng; nhanh chóng kết hợp với ôxy trong không khí hình thành hỗn hợp nguy hiểm cháy, nổ. Hơi xăng, dầu bắt cháy ở nhiệt độ thấp. Các loại xăng bắt cháy ở nhiệt độ dưới 0 oC (Điểm bùng cháy (Flash point) của xăng nhỏ hơn -45 oC). Trong bất kỳ điều kiện khí hậu nào ở nước ta, xăng, dầu đều nay hơi và có khả năng tạo thành hỗn hợp nguy hiểm cháy, nổ. Nếu hỗn hợp này chứa trong thể tích kín, khả năng xuất hiện nổ rất cao khi gặp nguồn nhiệt từ tia lửa điện hoặc ngọn lửa trần.
Xăng, dầu hầu như không dẫn điện (điện trở suất rất lớn 1012 đến 1017 (Ω.m)). Tuy nhiên, trong quá trình bơm rót, xuất nhập, vận chuyển; xăng, dầu dễ bị va đập mạnh, ma sát với nhau và với thành đường ống, thiết bị chứa sinh ra các điện tích. Các điện tích này tích tụ lại đến một hiệu điện thế đủ lớn sẽ gây ra hiện tượng phóng tia lửa điện (khi hiện điện thế đạt tới 200 kV).
Trong thành phần của xăng dầu chứa hàm lượng nhất định hợp chất lưu huỳnh ở dạng hòa tan. Khi sử dụng bể thép để bảo quản xăng, dầu, theo thời gian, lớp sunfua sắt được tạo thành. Sunfua sắt (Fe2S3) lắng đọng ở đáy bể và bám vào thành bể, tiếp xúc với ôxy tạo phản ứng ôxy hóa và tỏa nhiệt và gây cháy, nổ thiết bị chứa.
Khi xảy ra cháy xăng, dầu, lượng nhiệt toả ra lớn, cường độ bức xạ nhiệt ra môi trường xung quanh mạnh (7500 – 11000 (Kcal/kg)) có thể gây cháy các chất dễ cháy khu vực xung quanh hoặc gây bỏng cho con người.
Xăng, dầu có tính độc hại, nhất là loại xăng có pha chì, nếu tiếp xúc với xăng, dầu mà không có các thiết bị bảo hộ lao động dễ bị ngộ độc, mắc các bệnh về phổi hoặc dẫn đến tử vong.
Trong thời điểm giá xăng, dầu đang giảm, người dân không nên mua nhiều để tích trữ; chỉ cần chứa đủ trong các phương tiện giao thông cơ giới theo hướng dẫn của nhà sản xuất để đảm bảo an toàn, không gây cháy, nổ hoặc các nguy cơ ngộ độc khác./.
Tuấn Anh – Danh Giang (Khoa 3)