Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dành sự quan tâm, chăm lo đặc biệt đối với lực lượng Công an nhân dân, trong đó có lực lượng Cảnh sát PCCC. Người thường xuyên quan tâm, theo dõi và động viên, khen tặng những cá nhân, đơn vị có thành tích trong công tác giữ gìn đảm bảo an toàn PCCC. Ngoài những lần trực tiếp đến thăm, Bác Hồ đã dành nhiều phần thưởng cao quý, gửi thư, tặng thưởng cho lực lượng Cảnh sát PCCC.
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn có tác phong gần gũi với cán bộ, đảng viên và nhân dân. Riêng đối với công tác PCCC và với lực lượng Cảnh sát PCCC, Bác Hồ luôn dành sự quan tâm đặc biệt, để lại những kỷ niệm không thể nào phai trong tâm trí lớp lớp cán bộ, chiến sỹ PCCC. Ngày 01/01/1955, nhân dịp mít tinh chào mừng Đảng và Chính phủ sau 9 năm kháng chiến trường kỳ thắng lợi trở về Thủ đô, Đội Chữa cháy Hà Nội được cử một tiểu đội tham gia bảo vệ lễ đài trên Quảng trường Ba Đình lịch sử. Cuộc mít tinh diễn ra an toàn, Bác đi từ lễ đài xuống, rẽ qua thăm đơn vị chữa cháy đang làm nhiệm vụ, Bác ân cần bắt tay từng người và chúc: “Nhân dịp năm mới, Bác chúc các chú thất nghiệp”. Lời chúc vui vẻ của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với lực lượng Cảnh sát PCCC vừa là lời động viên vừa là mục tiêu, nhiệm vụ mà Người tin tưởng giao cho lực lượng Công an trong công tác PCCC mà bất cứ người lính PCCC nào đến nay vẫn luôn khắc ghi sâu sắc.
Một câu chuyện khác, tuy thật nhỏ và giản dị nhưng thể hiện sự quan tâm đặc biệt và đánh giá đúng mức của Bác đối với công tác PCCC. Chuyện xảy ra năm 1958, một hôm, người đứng đầu cơ quan Cảnh sát PCCC được triệu tập đến Phủ Chủ tịch. Đến nơi mới hay, trong Phủ Chủ tịch có một bể nước, nay do yêu cầu nhiệm vụ mới nên có người đề nghị phá bỏ. Mọi người hỏi ý kiến Bác, Bác yêu cầu “phải hỏi các chú phòng cháy, chữa cháy, nếu không cần bể nước để chữa cháy thì hãy phá đi”… Từ câu chuyện rất đỗi giản dị ấy đã cho thấy được sự quan tâm đặc biệt sâu sắc và nhận định, đánh giá tinh tế của Bác Hồ đối với tính chất, tầm quan trọng của công tác PCCC.
Vào cuối năm 1959, Bác Hồ đã đề nghị và được Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng đồng ý để Người tặng thưởng huy hiệu mang tên “Huy hiệu Bác Hồ” đối với những gương làm việc tốt. Đối với mỗi người dân Việt Nam, sự kiện được Bác Hồ trao tặng Huy hiệu là niềm vinh dự lớn lao đặc biệt. Người lính PCCC nhận được vinh dự trên là đồng chí Hồ Bá Thọ – Phó Phòng Cảnh sát PCCC – Công an Quảng Bình. Đầu năm 1965 đến 8/1965, đồng chí Hồ Bá Thọ được phân công phụ trách Đội PCCC thuộc Phòng Cảnh sát nhân dân, Ty Công an tỉnh Quảng Bình. Đồng chí đã cùng 3 chiến sỹ xây dựng được 21 Đội Chữa cháy nghĩa vụ gồm 600 người. Bản thân trực tiếp tham gia cứu chữa 8 vụ cháy. Cũng trong năm 1965, khi địch đánh vào thị xã Đồng Hới, đồng chí đã dũng cảm lao vào đào bới hầm sập đưa 14 người ra ngoài. Một bà mẹ bị lửa vây kín không ra ngoài được, đồng chí đã nhanh trí lấy nước dội ướt người mình và xông vào bế xốc bà cụ ra. Được giao nhiệm vụ bảo vệ nhân dân đi sơ tán khỏi vùng đánh phá ác liệt của địch, Hồ Bá Thọ đã tổ chức đưa các cháu bé, các cụ già đi ra khu vực an toàn chu đáo. Đọc được bài viết về tấm gương dũng cảm của đồng chí Hồ Bá Thọ trên Báo Công an nhân dân số 462 ra ngày 27/5/1969, Bác Hồ đã gửi tặng thưởng Huy hiệu của Người. Trong những năm kháng chiến ác liệt, Huy hiệu Bác trao là động lực để người chiến sỹ Hồ Bá Thọ kiên trung không lùi bước trước bất cứ khó khăn nào, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Ngày 25/8/1970, đồng chí Hồ Bá Thọ được Nhà nước tuyên dương Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
Vinh dự nhất trong lực lượng Cảnh sát PCCC có lẽ là gia đình đồng chí Trương Từ Thức, Đội trưởng Đội PCCC Hà Nội, được Bác đến thăm và chúc Tết vào đêm 30 Tết năm Canh Tý 1960. Lần Bác đến thăm và chúc Tết năm đó là nguồn động viên sâu sắc, tiếp thêm nghị lực cho người chiến sỹ PCCC cùng đồng đội hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đặc biệt là trong những ngày Đế quốc Mỹ leo thang phá hoại miền Bắc.
Đến năm 1961, tình hình kinh tế, xã hội ngày càng phát triển, cơ sở vật chất được xây dựng càng nhiều, vì vậy cần phải có những biện pháp tăng cường công tác PCCC, đặc biệt là trong hoàn cảnh đất nước có chiến tranh, Đế quốc Mỹ tăng cường đánh phá miền Bắc. Ngày 04/10/1961, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 53/SL ban hành “Pháp lệnh quy định việc quản lý Nhà nước đối với công tác PCCC”, đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà thông qua ngày 27/9/1961. Trong giai đoạn này, Bác Hồ đã đổi cụm từ “phòng hỏa, cứu hỏa” thành cụm từ “phòng cháy, chữa cháy” khi Pháp lệnh này được trình lên Người.
Những tháng năm tiếp theo, Bác vẫn dõi theo từng bước đi của lực lượng PCCC. Ghi nhận những nỗ lực và chiến công xuất sắc trong vụ chữa cháy Kho Xăng dầu Đức Giang (Gia Lâm, Hà Nội) bị Đế quốc Mỹ ném bom ngày 03/8/1966, Bác Hồ đã gửi thư khen ngợi lực lượng Cảnh sát PCCC Thủ đô. Trong thư Bác đã căn dặn 4 điều:
“- Phải luôn luôn nâng cao cảnh giác, chớ chủ quan, tự mãn;
– Phải thường xuyên thật sẵn sàng để nhanh chóng làm tròn nhiệm vụ bất kỳ trong tình hình nào để bảo vệ tài sản của Nhà nước và nhân dân;
– Phải không ngừng học tập, nghiên cứu, phát huy sáng kiến, tổng kết kinh nghiệm để tiến bộ hơn nữa trong công việc PCCC;
– Phải thường xuyên hướng dẫn và bồi dưỡng về nghiệp vụ cho lực lượng dân phòng ngày càng tiến bộ, để họ trở thành người giúp việc thật đắc lực cho các đồng chí”.
Thư khen ngợi lực lượng Cảnh sát PCCC Thủ đô của Bác Hồ.
Cùng với Sáu điều Bác Hồ dạy lực lượng CAND, 4 điều Bác căn dặn lực lượng Cảnh sát PCCC đã trở thành mục tiêu, phương hướng, kim chỉ nam cho mọi hành động, vận dụng sáng tạo, nghiên cứu triển khai đồng bộ các biện pháp quản lý nghiệp vụ và tổ chức tốt công tác phòng ngừa cháy, nổ. Riêng đối với đồng chí Trương Từ Thức – Đội trưởng Đội PCCC Hà Nội, người trực tiếp chỉ huy vụ chữa cháy Kho Xăng dầu Đức Giang được Người tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Ba. Tấm Huân chương và Bằng khen cùng lá thư của Bác đã được Phó Chủ tịch nước – Tôn Đức Thắng thay mặt Bác tới đơn vị Cảnh sát PCCC – Công an Hà Nội trao tặng.
Cũng trong năm 1966, sau trận ứng cứu 4 sà lan chở hàng trăm tấn dầu bị máy bay Mỹ oanh tạc, Đội PCCC Thị xã Hòn Gai được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Khi đọc tờ trình, Bác Hồ bảo, Hòn Gai nằm bên bờ Vịnh Hạ Long vừa xinh đẹp, vừa anh hùng, nơi ấy, ngày 5/8/1964, quân và dân ta đã đánh thắng trận đầu, bắn cháy máy bay Mỹ, tên giặc lái Mỹ đầu tiên Anvarét bị bắt sống trên miền Bắc, sao không gọi là Đội PCCC Hạ Long? Thế là Đội PCCC thị xã Hòn Gai được Bác Hồ đặt tên là Đội PCCC Hạ Long. Đội PCCC với tên gọi mới, do Bác Hồ đặt: “Đội PCCC Hạ Long” đã dũng cảm, kiên cường trải qua biết bao trận chiến đấu với giặc lửa trong kháng chiến chống Mỹ, sau này trở thành lực lượng nòng cốt của Phòng Cảnh sát PCCC Quảng Ninh.
Sau khi Bác mất, những phần thưởng như: Huy hiệu Bác Hồ, lẵng hoa Bác Hồ tiếp tục được Chủ tịch nước Tôn Đức Thắng tặng thưởng cho nhiều cán bộ, chiến sỹ Cảnh sát PCCC có thành tích xuất sắc trong chiến đấu để tạo nguồn động viên, tiếp thêm sức mạnh lập nhiều chiến công mới. Chủ tịch nước Tôn Đức Thắng tặng thưởng Huy hiệu Bác Hồ cho đồng chí Đoàn Trung Hưng – Phòng Cảnh sát PCCC Quảng Bình; đồng chí Nguyễn Văn Nhân thuộc Đội Cao điểm Trần Quang Khải, PCCC Hà Nội; đồng chí Nguyễn Văn Miện thuộc Đội PCCC Lộc Hà, PCCC Hà Nội; đồng chí Đỗ Văn Sơn thuộc Đội PCCC Phan Chu Trinh, PCCC Hà Nội; tặng lẵng hoa Hồ Chủ tịch cho lực lượng Cảnh sát PCCC Hà Nội… Đối với những người chiến sỹ được nhận Huy hiệu Bác Hồ, phần thưởng cao quý trên không chỉ mang ý nghĩa minh chứng cho những chiến công thành tích mà quan trọng hơn là nguồn động viên mạnh mẽ để các chiến sỹ sống, chiến đấu, cống hiến hết mình cho Tổ quốc, cho nhân dân, xứng đáng với Huy hiệu Bác Hồ trên ngực áo.
Những lá thư khen, Huy hiệu, phần thưởng của Người đối với lực lượng Cảnh sát PCCC nói riêng và lực lượng Công an nhân dân nói chung là minh chứng sống động về tình yêu thương rộng lớn của vị Cha già dân tộc đối với lực lượng CAND và mọi thế hệ người Việt Nam. Thấm nhuần những lời căn dặn của Người, lớp lớp các thế hệ cán bộ, chiến sỹ lực lượng Cảnh sát PCCC đã không ngừng học tập, tu dưỡng, rèn luyện bản lĩnh chiến đấu chống giặc lửa, sẵn sàng hy sinh vì sự an toàn, hạnh phúc của nhân dân, góp phần vào sự nghiệp giữ vững an ninh trật tự, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, của Bác Hồ và nhân dân./.
Lệ Hoa