Ngày 25 tháng 11 năm 2020, Ủy ban nhân dân TP Cần Thơ đã ban hành Quyết định số 15/2020/QĐ-UBND quy định về đảm bảo an toàn phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh nhỏ lẻ xen cài trong khu dân cư; nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh; nhà cho thuê trọ. Có thể thấy rằng, nếu nói về các cơ sở sản xuất, kinh doanh nhỏ lẻ xen cài trong khu dân cư; nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh; nhà cho thuê trọ, thì Cần Thơ là địa phương đầu tiên của cả nước đã ban hành văn bản quy phạm pháp luật về PCCC&CNCH. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng trong công tác quản lý nhà nước về PCCC&CNCH của các cơ quan chức năng, nhất là đối với lực lượng Cảnh sát PCCC&CNCH – Công an TP Cần Thơ – chủ thể trực tiếp được giao chức năng, nhiệm vụ này.
Quyết định số 15/2020/QĐ-UBND Quy định về đảm bảo an toàn phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh nhỏ lẻ xen cài trong khu dân cư; nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh; nhà cho thuê trọ, bao gồm 12 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 25/12/2020. Trong các quy định này, tại Chương III có 5 điều quy định về điều kiện đảm bảo an toàn PCCC&CNCH đối với cơ sở sản xuất, kinnh doanh nhỏ lẻ xen cài trong khu dân cư, nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh và nhà cho thuê trọ, cụ thể:
Về việc đảm bảo an toàn phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ trong sắp xếp, bảo quản vật dụng, hàng hóa và ngăn chặn cháy lan.
Nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh có sử dụng chất, hàng nguy hiểm về cháy, nổ phải bố trí cách xa khu vực để hàng hóa khác tối thiểu 0,8m và tách biệt với nơi ở, sinh hoạt.
Bố trí, sắp xếp, bảo quản tài sản, hàng hóa theo từng loại, nhóm hàng gọn gàng, khoa học, đảm bảo khoảng cách an toàn phòng cháy và chữa cháy, không bố trí hàng hóa gần ổ cắm điện, công tắc, áp-tô-mát, thiết bị tiêu thụ điện sinh nhiệt (cách hệ thống, thiết bị điện, bếp đun nấu tối thiểu 0,5m).
Không bảo quản, tồn chứa xăng, dầu, khí dầu mỏ hóa lỏng (LPG), chất lỏng, khí dễ cháy ở trong nhà và không sử dụng chất khí, chất lỏng dễ cháy, nổ trong tầng hầm, khu vực kín. Xe ô tô, mô tô, xe gắn máy, máy phát điện và các phương tiện khác có sử dụng xăng, dầu, chất lỏng, khí dễ cháy, nổ cần để cách xa nơi đun nấu, nguồn lửa, nguồn nhiệt, nguồn điện.
Chỉ sử dụng vật liệu khó cháy hoặc không cháy để ốp tường, trần, vách ngăn nhằm hạn chế cháy lan. Loại trừ những điều kiện có thể dẫn đến tự cháy do phát sinh nhiệt, do tác dụng những phản ứng hóa học giữa các chất cháy với nhau.
Khi kinh doanh hàng hóa có tính chất nguy hiểm cháy, nổ cao như: khí dầu mỏ hóa lỏng, xăng, dầu, cồn và các hóa chất dễ cháy, nổ khác cần có sự kiểm tra, hướng dẫn cụ thể của cơ quan Cảnh sát Phòng cháy và chữa cháy.
Về việc đảm bảo an toàn về phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ trong bố trí đường, lối thoát nạn.
Đối với nhà ở chỉ có một lối thoát nạn thì cần phải mở thêm lối thoát nạn thứ hai để thoát ra khỏi ngôi nhà hoặc bố trí lối thoát nạn phụ lên mái, ban công, lô-gia. Trên hành lang, đường, lối thoát nạn, cầu thang thoát nạn của nhà phải có chiều rộng thông thủy tối thiểu 0,8m, chiều cao thông thủy không nhỏ hơn 1,9m (chiều cao thông thủy được xác định từ sàn nhà hoặc bậc thang, chiếu nghỉ đến mép dưới của trần nhà, thiết bị, vật dụng); khu vực chân cầu thang không được bố trí các vật dụng, hàng hóa dễ cháy, nổ; không bố trí, xây dựng cầu thang thoát nạn chính là cầu thang kiểu xoắn ốc, bậc thang kiểu rẻ quạt.
Bố trí ít nhất một cửa thoát nạn là cửa bản lề có hướng mở cửa theo chiều, hướng thoát nạn, hạn chế lắp đặt, sử dụng loại cửa cánh trượt, cửa cuốn, cửa kéo, trường hợp lắp đặt cửa cuốn thì cần sử dụng loại cửa có cơ cấu tự thu mở nhanh, cửa mở bằng mô tơ điện phải có bộ phận lưu điện và mở nhanh bằng cơ khi mất điện hoặc mô tơ điện hỏng; chìa khóa cửa thoát nạn sử dụng khác chủng loại với các chìa khóa khác và được để ở nơi dễ lấy, mọi người trong gia đình, cơ sở đều biết để sử dụng trong trường hợp khẩn cấp.
Lối thoát nạn phải đảm bảo khả năng thoát nạn nhanh nhất và thuận tiện nhất, giảm đến mức thấp nhất tác động của các yếu tố nguy hiểm của đám cháy như nhiệt độ, khói, khí độc. Đối với nhà ở có ban công hoặc cửa sổ tiếp giáp với đường giao thông cần đảm bảo thông thoáng; trường hợp lắp đặt lồng sắt, lưới sắt phải bố trí ô cửa để thoát nạn khi cần thiết. Việc lắp đặt biển quảng cáo bên ngoài nhà phải đảm bảo an toàn phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ và đúng theo Quy chuẩn QCVN 17:2013/BXD (Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về xây dựng và lắp đặt phương tiện quảng cáo ngoài trời). Bố trí lối đi đủ rộng lên tầng mái và tính toán khả năng thoát nạn khi xảy ra sự cố cháy, nổ.
Về việc đảm bảo an toàn phòng cháy, chữa cháy cứu nạn, cứu hộ trong quản lý, sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt.
Không để hàng hóa, vật liệu dễ cháy gần nơi đun nấu (khoảng cách tối thiểu 1m), phải thường xuyên kiểm tra các bếp đun sau khi nấu ăn để đảm bảo chúng được tắt hoàn toàn.
Khi sử dụng bếp gas cần lắp đặt thiết bị cảnh báo rò rỉ khí gas, tắt bếp và đóng van trên bình gas khi không sử dụng, thường xuyên kiểm tra ống dẫn gas, van khóa, bếp để kịp thay thế khi bị hư hỏng. Vị trí đặt bình gas, bếp gas cần bảo đảm thông thoáng và không để gần các thiết bị điện, thiết bị sinh lửa, sinh nhiệt. Bình gas sử dụng cho bếp gas mini chỉ được sử dụng một lần và tuyệt đối không sang, nạp lại để sử dụng.
Tuyệt đối không bố trí nơi đun nấu tại khu vực sản xuất, kinh doanh có chứa chất, hàng nguy hiểm cháy, nổ.
Bố trí nơi thờ cúng hợp lý, tường phía đặt bàn thờ, trần phía trên bàn thờ phải bằng vật liệu không cháy hoặc khó cháy. Đèn, hương (nhang), nến (đèn cầy) khi thắp phải đặt chắc chắn trên các vật không cháy hoặc khó cháy, cách xa vật dễ cháy, phải quan tâm chú ý theo dõi; hết hương, tắt nến mới đi ngủ hoặc đi khỏi nhà; tại nơi sản xuất, kinh doanh, khu vực chứa hàng hóa phải đảm bảo khoảng cách từ nơi thắp hương thờ cúng đến các vật liệu, hàng hóa có nguy hiểm cháy, nổ tối thiểu là 1,5m.
Khi thắp nến phải đặt trong vật đựng không bị chảy, cháy khi gặp nhiệt độ cao (cốc sứ, thủy tinh), chân đế chắc chắn. Độ sâu của đồ đựng phải chứa đủ phần nến chảy xuống không để chảy tràn ra ngoài làm cháy lan ra các vật khác. Không thắp đèn, hương, nến khi đi ngủ hoặc không có người ở nhà.
Tuyệt đối không đốt vàng mã trong khu vực sản xuất, khu vực có nguy hiểm cháy, nổ; khi đốt vàng mã phải có người trông coi, có che chắn tránh cháy lan hoặc bị gió cuốn tàn lửa gây cháy lan.
Khi hàn, cắt kim loại phải có biện pháp che chắn không để vảy hàn tiếp
xúc với các chất, vật liệu dễ cháy, phải chuẩn bị sẵn phương tiện chữa cháy để kịp thời chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ. Thợ hàn, cắt kim loại phải có chứng chỉ hành nghề và được tập huấn, cấp giấy chứng nhận huấn luyện nghiệp vụ về phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ.
Quản lý chặt chẽ không để trẻ em nghịch lửa, không sử dụng ngọn lửa trần, hút thuốc tại khu vực có nhiều chất, hàng dễ cháy và khu vực cấm.
Về việc đảm bảo an toàn phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ trong lắp đặt, sử dụng hệ thống điện.
Hệ thống điện phải được tính toán thiết kế theo Quy chuẩn QCVN 12:2014/BXD (Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về hệ thống điện của nhà ở và nhà công cộng) và đấu mắc đảm bảo an toàn, có thiết bị bảo vệ chống quá tải, chập cháy (như cầu dao, cầu chì, áp-tô-mát) cho hệ thống điện chung toàn bộ cơ sở, toà nhà, từng tầng, tầng nhánh và từng thiết bị tiêu thụ điện công suất lớn (như máy lạnh, bếp từ, lò nướng, lò vi sóng, tủ lạnh, máy giặt, máy nước nóng). Khi lắp thêm các thiết bị tiêu thụ điện phải được tính toán để không gây quá tải cho hệ thống điện; không tự ý câu móc và lắp các thiết bị điện.
Thường xuyên kiểm tra, sửa chữa, thay thế các thiết bị điện bị hư hỏng, không đảm bảo an toàn. Khi lắp đặt thêm thiết bị tiêu thụ điện cần tính toán tránh gây quá tải, không sử dụng nhiều thiết bị điện trên cùng ổ cắm hoặc cùng lúc sử dụng nhiều thiết bị điện có công suất lớn.
Đối với nhà ở kết hợp với kinh doanh, hệ thống điện của khu vực kinh doanh và khu vực ở của nhà cần tách riêng, đèn chiếu sáng tại khu vực kho chứa hàng cần sử dụng loại có chụp bảo vệ, dây điện cần được luồn trong ống bảo vệ chống cháy. Hàng ngày trước khi ngừng hoạt động kinh doanh phải kiểm tra ngắt điện khu vực kinh doanh. Trước khi ra khỏi nhà hoặc khi đi ngủ phải kiểm tra, ngắt tất cả các thiết bị điện không có nhu cầu sử dụng, thường xuyên kiểm tra, sửa chữa, thay thế các thiết bị điện cũ, hư hỏng không bảo đảm an toàn.
Các thiết bị điện, bóng đèn điện chiếu sáng phải được gắn vào các móc treo chuyên dùng, không treo trực tiếp bằng dây dẫn điện và không dùng vật liệu dễ cháy như: giấy, vải, nhựa, nilon để bao, che bóng điện. Các thiết bị điện đã hư hỏng, không sử dụng nữa thì phải tháo ra khỏi hệ thống điện.
Về việc trang bị phương tiện phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ.
Trang bị bình chữa cháy xách tay đảm bảo định mức trang bị bình tối thiểu 75m2 sàn/bình, loại bình chữa cháy được trang bị phải là bình bột chữa cháy loại ABC hoặc bình chữa cháy bằng khí CO2 có trọng lượng chất chữa cháy ≥ 4kg, bình chữa cháy phải để ở nơi dễ thấy, dễ lấy, thuận tiện cho việc sử dụng, đảm bảo khoảng cách di chuyển từ vị trí để bình chữa cháy đến điểm xa nhất cần được bảo vệ dưới 20m để kịp thời xử lý sự cố cháy, nổ xảy ra.
Lắp đặt thiết bị cảnh báo cháy sớm hoặc đầu báo cháy tự động tại các khu vực, vị trí có nguy cơ cháy, nổ cao; cần lắp đặt thêm các quả cầu chữa cháy tự động bằng bột tại các khu vực sản suất kinh doanh, nơi tồn chứa vật liệu, hàng hóa có nguy hiểm cháy, nổ cao.
Trang thiết bị, phương tiện cứu nạn, cứu hộ (mặt nạ lọc độc, dây tự cứu, thang dây, dụng cụ phá dỡ thông thường như: Búa, xà beng, cưa tay, kìm cộng lực) phải được bố trí ở nơi dễ thấy, dễ lấy, dễ sử dụng để mở cửa khi cần thiết, phù hợp với tính chất, đặc điểm, mục đích sử dụng của nhà. Trang bị chăn, mền, dụng cụ chứa nước vừa phục vụ sinh hoạt, vừa phục vụ chữa cháy.
Lắp đặt các đèn chiếu sáng sự cố để phục vụ công tác thoát nạn, thang dây hoặc các loại thang khác bắc sang nhà liền kề để thoát nạn khi cần thiết.
Các phương tiện phòng cháy, chữa cháy phải được kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ đảm bảo luôn trong trạng thái sẵn sàng hoạt động, kịp thời thay thế các phương tiện bị hư hỏng.
Có thể thấy rằng, các quy định về đảm bảo an toàn về PCCC&CNCH là những điều kiện có tính chất bắt buộc đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh nhỏ lẻ xen cài trong khu dân cư; nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh; nhà cho thuê trọ trên địa bàn. Tuy nhiên, để Quyết định số 15/2020/QĐ-UBND tiếp tục đi vào cuộc sống, cần có sự vào cuộc của các cấp chính quyền, Công an thành phố, đặc biệt là vai trò nòng cốt của Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH Công an thành phố Cần Thơ. Cùng với việc phối hợp tiến hành rà soát, nắm tình hình, điều tra cơ bản loại hình này (cập nhật các quy định tại Nghị định số 136/2020/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn thi hành có liên quan), làm tốt công tác phối hợp với Công an cấp xã, UBND cấp xã trong tuyên truyền, hướng dẫn cũng như phối hợp với các cơ quan thông tấn báo chí thường xuyên mở mục tuyên truyền để các chủ cơ sở, chủ hộ gia đình, chủ nhà cho thuê trọ và các cá nhân có liên quan nắm bắt và nghiêm chỉnh thực hiện./.
Hoàng Ngọc Hải
Khoa Nghiệp vụ cơ bản