Xăng dầu là loại nhiên liệu quan trọng trong ngành công nghiệp, giao thông và phục vụ các nhu cầu khác đời sống của con người. Trên thế giới cũng như ở nước ta, việc sử dụng xe ô tô xi-téc để vận chuyển xăng dầu là phương thức phổ biến bởi tính linh hoạt, đảm bảo cung cấp xăng dầu tới những nơi tiêu thụ ở những địa bàn khác nhau.
Xăng dầu là một loại hàng hóa có nguy hiểm về cháy, nổ nên dễ xảy ra sự cố gây thiệt hại nghiêm trọng nếu không đáp ứng đầy đủ các điều kiện an toàn trong quá trình vân chuyển. Trên địa bàn cả nước đã xảy ra một số vụ cháy xe ô tô xi-téc chở xăng dầu gây thiệt hại nghiêm trọng, điển hình như: Vụ cháy xảy ra tại cửa hàng xăng dầu số 2B Trần Hưng Đạo, quận Hoàn Kiếm, TP Hà Nội vào ngày 03/6/2013 đã thiêu hủy 22m³ xăng và khiến 09 cán bộ, chiến sỹ bị thương; vụ cháy xảy ra tại Quốc lộ 13 thuộc địa phận xã Minh Hưng, huyện Chơn Thành, tỉnh Bình Phước vào ngày 22/11/2018 đã làm 06 người chết, thiêu hủy hoàn toàn xe ô tô xi-téc chở xăng dầu cùng 19 căn nhà.
Để hạn chế các sự cố cháy nổ xảy ra trong quá trình vận chuyển xăng dầu bằng xe ô tô xi-téc ngoài việc tuân thủ các quy định giao thông đường bộ, xe ô tô xi-téc vận chuyển xăng dầu phải bảo đảm và duy trì các điều kiện an toàn về PCCC theo quy định tại Khoản 3, Điều 8, Nghị định số 136/2020/NĐ-CP ngày 24/11/2020 quy định chi tiết thi hành một số điều của luật PCCC và Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của luật PCCC và Mục 1, Nghị định số 42/2020/NĐ-CP ngày 08/4/2020 quy định về danh mục hàng hoá nguy hiểm, vận chuyển hàng hoá nguy hiểm bằng phương tiện giao thông cơ giới đường bộ và vận chuyển hàng hóa nguy hiểm trên đường thuỷ nội địa, cụ thể như sau:
(1) Có nội quy, biển cấm, biển báo, biển chỉ dẫn phù hợp với quy chuẩn, tiêu chuẩn về PCCC hoặc theo quy định của Bộ Công an (trên xe phải có chữ “CẤM LỬA” và biểu tượng cấm lửa bảo đảm theo quy cách, mẫu theo quy định tại khoản 4 Điều 5 Thông tư số 149/2020/TT-BCA quy định chi tiết một số điều của Luật PCCC và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật PCCC và Nghị định số 136/2020/NĐ-CP).
(2) Hệ thống điện, nhiên liệu, vật tư, hàng hóa bố trí, sắp xếp trên phương tiện phải bảo đảm an toàn PCCC như không phát sinh tia lửa, dây dẫn điện bằng lõi đồng phải bảo đảm cách điện và có tiết diện theo thiết kế.
(3) Có phương tiện chữa cháy phù hợp với tính chất, đặc điểm hoạt động bảo đảm số lượng, chất lượng phù hợp với quy chuẩn, tiêu chuẩn về PCCC hoặc theo quy định của Bộ Công an, cụ thể: Trang bị tối thiểu 02 bình bột chữa cháy xách tay từ 4kg, 01 kìm cộng lực, 01 búa, 01 đèn pin phòng nổ (đối với phương tiện có trọng tại từ 5 tần trở lên phải trang bị 03 bình chữa cháy) theo quy định tại khoản 4 Điều 1 Thông tư số 148/2020/TT-BCA ngày 31/12/2020.
(4) Có quy định, phân công nhiệm vụ PCCC và tổ chức sẵn sàng chữa cháy đáp ứng yêu cầu chữa cháy tại chỗ.
(5) Động cơ của xe phải được cách ly với khoang chứa hàng hóa bằng vật liệu không cháy hoặc buồng (khoang) đệm theo quy định.
(6) Ống xả của động cơ phải được che chắn, bảo đảm an toàn về cháy, nổ, như cụm ống xả và ống giảm thanh được thiết kế, lắp đặt phía đầu xe.
(7) Sàn, kết cấu của khoang chứa hàng và các khu vực khác của phương tiện nằm trong vùng nguy hiểm cháy, nổ phải làm bằng vật liệu không cháy. Phương tiện phải bảo đảm các điều kiện an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường theo quy định, cụ thể: Xi-téc được làm bằng kim loại (thép hoặc inox), được sơn bảo vệ và phải được kiểm định kỹ thuật theo quy định tại Văn bản kỹ thuật đo lường Việt Nam (ĐLVN 05:2017). Xi téc phải được lắp đặt chắc chắn, cố định nằm song song với khung xe ô tô. Kết cấu của xi téc phải cứng, bền chắc, đảm bảo không thay đổi dung tích khi đong chứa và vận chuyển, chịu được áp suất dư không nhỏ hơn 0,8bar.
(8) Phải có xích tiếp địa trong đó vật liệu làm xích và kích thước của xích phải bảo đảm sự tích điện ở xi téc khi vận hành dưới mức nguy hiểm cho phép.
(10) Phải có biểu trưng hàng hóa nguy hiểm về cháy, nổ dán ở kính phía trước, hai bên và phía sau của phương tiện.
Xe ô tô xi-téc chở xăng dầu có dung tích chứa 28m³.
Đối với người điều khiển xe ô tô xi-téc chở xăng dầu phải có giấy phép điều khiển phương tiện theo quy định của pháp luật về giao thông đường bộ. Bên cạnh đó, người điều khiển và người làm việc trên xe ô tô xi-téc vận chuyển xăng dầu phải được huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ PCCC và có chứng nhận huấn luyện nghiệp vụ PCCC theo quy định tại Điều 33, Nghị định số 136/2020/NĐ-CP.
Bên cạnh đó, Nghị định số 136/2020/NĐ-CP cũng quy định khi vận chuyển xăng dầu trên đường bộ phải có Giấy phép vận chuyển hàng hóa nguy hiểm về cháy, nổ do cơ quan Công an cấp theo quy định của pháp luật về vận chuyển hàng hóa nguy hiểm trên đường bộ (thực hiện theo quy định của Nghị định số 42/2020/NĐ-CP). Hồ sơ đề nghị, thủ tục cấp Giấy phép vận chuyển hàng hóa nguy hiểm về cháy, nổ được quy định cụ thể tại khoản 2 Điều 17 và Khoản 1, Khoản 5, Điều 18, Nghị định số 42/2020/NĐ-CP. Giấy phép có hiệu lực trên toàn quốc và có giá trị 01 lần đối với xe ô tô xi-téc chở xăng dầu có hợp đồng vận chuyển theo chuyến; có giá trị không quá 24 tháng đối với xe ô tô xi-téc chở xăng dầu theo kế hoạch hoặc hợp đồng vận chuyển và không vượt quá thời hạn còn lại của Giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường./.
Theo Cục Cảnh sát PCCC&CNCH