Là địa bàn biên giới cực Tây của Tổ quốc với 21 dân tộc anh em cùng chung sống, trong đó đồng bào dân tộc Thái chiếm tới 35,61%. Một trong những bản sắc văn hóa độc đáo đã được duy trì và bảo tồn qua nhiều thế hệ của đồng bào Thái gắn liền với nhà sàn.
Nhà sàn là một sản phẩm văn hóa đặc sắc, giữ vị trí quan trọng trong đời sống vật chất, tinh thần đồng bào Thái. Nhà sàn của dân tộc Thái được cấu tạo bởi hệ thống cột, sàn, vách đều bằng gỗ – loại vật liệu dễ bắt lửa, cháy lan. Đây cũng chính là một trong những yếu tố dễ dẫn đến mất an toàn về PCCC, là nguyên nhân gây ra những vụ cháy đáng tiếc trên địa bàn trong thời gian qua.
Vụ cháy xảy ra vào ngày 03/02/2020 ở bản Khá, xã Mường Phăng, huyện Điện Biên đã thiêu rụi toàn bộ căn nhà sàn 4 gian, 63 bao thóc và 120 triệu tiền mặt của gia đình bà Lò Thị Mai gây thiệt hại ước tính khoảng 500 triệu đồng. Hay vụ cháy nhà sàn gia đình ông Cà Văn Thái ở bản Pom Lót, xã Pom Lót, huyện Điện Biên vào ngày 27/12/2020 cũng thiêu rụi toàn bộ nhà sàn 4 gian và tài sản trong nhà; ước tính thiệt hại khoảng 350 triệu đồng. Đây chỉ là 02 trong số nhiều vụ cháy nhà sàn xảy ra trên địa bàn tỉnh Điện Biên trong thời gian qua mà nguyên nhân xảy ra cháy được xác định do sự cố thiết bị điện. Điều đáng lưu ý do các đám cháy xảy ra vào vụ gặt, các hộ dân để đống rơm gần nhà, nhà sàn được làm bằng gỗ dễ bén lửa nên nguy cơ cháy lan trên diện rộng sang các nhà lân cận là rất cao, dễ gây bùng cháy lớn.
Vụ cháy nhà sàn gia đình ông Lò Văn Lan tại xã Mường Phăng, TP Điện Biên Phủ.
Một số vụ cháy xảy ra mà nguyên nhân được xác định là do sơ suất, bất cẩn trong sử dụng lửa để đun nấu như vụ cháy ngày 09/02/2021 thiêu rụi toàn bộ ngôi nhà sàn 4 gian và các vật dụng trong gia đình ông Lò Văn Duyên ở bản Na Hai, xã Pom Lót, huyện Điện Biên. Hay vụ cháy nhà sàn gia đình ông Lương Văn Dinh ở bản Phiêng Ngúa, xã Nậm Chua, huyện Nậm Pồ xảy ra vào ngày 20/02/2021 đã làm cháy toàn bộ nhà sàn 4 gian, 155 triệu tiền mặt, 01 máy cày ở gầm sàn, và các tài sản trong nhà, ước tính thiệt hại khoảng 563 triệu đồng.
Theo thống kê của Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH – Công an tỉnh Điện Biên, trong năm 2021, trên địa bàn tỉnh xảy ra 16 vụ cháy (trong đó 08 vụ cháy nhà sàn, chiếm tới 50% số vụ cháy) , 05 sự cố cháy đống rơm có nguy cơ cháy lan sang nhà sàn. Những vụ cháy xảy ra trên địa bàn có nhiều nguyên nhân, nhưng nguyên nhân chủ yếu là do nhân dân chưa quan tâm đầy đủ đến công tác PCCC. Nhất là với đặc điểm cấu tạo của nhà sàn tại các địa bàn dân cư làm bằng gỗ, dưới gầm sàn để nhiều chất dễ cháy như: củi, xăng dầu, rơm rạ…; bếp đun trên sàn nhà được bố trí không đảm bảo an toàn PCCC; hệ thống điện lắp đặt không đúng yêu cầu, dễ gây chập, cháy; việc quản lý sử dụng nguồn lửa để đun nấu, sưởi ấm, sấy thịt chưa được giám sát chặt chẽ…
Để hạn chế các vụ cháy xảy ra, lực lượng Cảnh sát PCCC&CNCH đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền thông qua phương tiện truyền thông đại chúng với nhiều hình thức đa dạng, phong phú và được biên dịch sang tiếng của đồng bào các dân tộc trên địa bàn. Tổ chức kiểm tra an toàn PCCC, ký cam kết đối với các hộ gia đình. Hướng dẫn, vận động người dân làm bếp bằng tấm bê tông hoặc vật liệu không cháy. Quản lý chặt chẽ các nguồn nhiệt, khi đun nấu xong phải dập hết tàn lửa. Đề phòng đối với việc đốt nương, cháy rừng, trẻ em nghịch lửa, đốt lửa sấy thịt hoặc sưởi ấm cho gia súc vào mùa đông. Hướng dẫn các hộ gia đình lắp đặt hệ thống điện đảm bảo an toàn, các dây dẫn phải được đặt trong ống ghen chống cháy; các thiết bị điện, dây dẫn điện không đặt trực tiếp lên các vật liệu dễ cháy; tuyệt đối không đóng dây dẫn trực tiếp vào cột, tường gỗ hoặc đi qua các vật liệu dễ cháy như đệm, quần áo, bạt chống nóng trên mái nhà. Khu vực đun nấu tuyệt đối không để nhiều đồ dùng, hàng hóa dễ cháy; không để các chất dễ cháy như: củi, rơm, xăng, dầu, gas ở gần nhà, dưới gầm sàn, trường hợp cần chỉ dự trữ với số lượng ít nhất. Ô tô, xe máy, phương tiện sử dụng xăng dầu, chất lỏng dễ cháy cần cách xa nguồn nhiệt. Chủ động chuẩn bị bể nước, vòi nước, bình chữa cháy…để kịp thời dập tắt đám cháy ngay khi mới xảy ra. Khi xảy ra cháy, cần báo ngay cho lực lượng chữa cháy chuyên nghiệp theo số máy 114, báo cho chính quyền địa phương và quần chúng nhân dân đến ứng cứu.
Tỉnh Điện Biên đang bước vào mùa hanh khô, đây chính là thời điểm tiềm ẩn nhiều nguy cơ cháy, nổ. Bên cạnh công tác tuyên truyền, hướng dẫn bảo đảm an toàn PCCC của lực lượng chức năng thì mỗi người dân cần nâng cao ý thức, tuân thủ và chấp hành nghiêm các quy định về công tác PCCC, luôn chủ động trang bị đầy đủ các phương tiện PCCC theo phương châm “ 4 tại chỗ”, “phòng cháy tốt, chữa cháy kịp thời”. Mỗi người dân hãy là một nhân tố PCCC tại cơ sở, tránh để hỏa hoạn xảy ra, gây thiệt hại về người và tài sản, góp phần đảm bảo an ninh trật tự cũng như gìn giữ cuộc sống bình yên, no ấm cho mỗi gia đình./.
Theo Cục Cảnh sát PCCC&CNCH