Thời gian qua, trên địa bàn cả nước xảy ra không ít vụ cháy, nổ kinh hoàng liên quan đến việc hàn cắt kim loại, gây ra những hậu quả thương tâm, thiệt hại lớn về người và tài sản. Mặc dù đã được lực lượng chức năng cảnh báo nhưng tình trạng trên vẫn diễn ra và để lại những nỗi đau chưa bao giờ nguôi
Điển hình như vụ cháy nhà hàng Ruby (khu phố 4, phường Xuân Hòa, thị xã Long Khánh, tỉnh Đồng Nai) xảy ra vào chiều ngày 21/12/2018 khiến 7 người tử vong được xác định là do quá trình hàn cắt kim loại gây ra cháy…
Thời điểm xảy ra cháy, quán Ruby đang tạm ngưng hoạt động, các công nhân đóng kín cửa để thực hiện việc tu sửa chuyển đổi công năng từ quán ăn qua quán karaoke. Tuy nhiên, trong quá trình hàn xì thì tia lửa điện máy hàn bất ngờ bén sang những vật liệu dễ cháy rồi cháy lan làm nổ máy lạnh khiến các công nhân tử vong.
Hơn thế nữa, có lẽ ít ai có thể quên được vụ cháy xảy ra vào ngày 01/11/2016 tại quán karaoke ở số 68 đường Trần Thái Tông, quận Cầu Giấy, Hà Nội, cũng do hàn cắt kim loại gây ra. Hậu quả của vụ cháy vô cùng thảm khốc khi có tới 13 người thiệt mạng. Mặt tiền 4 căn nhà cao 8 tầng bị thiêu rụi hoàn toàn. Nhiều xe máy và ôtô bị hư hỏng. Nguyên nhân vụ cháy được xác định do khi cắt bản lề cửa ở tầng 2, thợ hàn đã để tia lửa bắn lên vách, bắt cháy và ngọn lửa lan rộng.
Hay vụ cháy vào sáng ngày 29/7/2017 tại xưởng bánh kẹo ở huyện Hoài Đức, Hà Nội rộng 170m², mặt tiền khoảng 7m đang sửa chữa, thợ hàn xì trong quá trình làm việc đã để bắn tia lửa điện vào trần gác xép được ốp xốp dẫn đến lửa bùng cháy dữ dội. Khi ngọn lửa lan rộng, cửa ra vào duy nhất đã sập xuống khiến nhiều công nhân ở trong không có đường thoát ra ngoài. Hậu quả, 8 người mắc kẹt bên trong đã tử vong, 2 nạn nhân khác bị thương…
Và mới đây nhất, ngày 01/8/2022, 03 cán bộ chiến sỹ Cảnh sát PCCC&CNCH – Công an Quận Cầu Giấy, Hòa Nội đã anh dũng hy sinh trong khi làm nhiệm vụ chữa cháy và cứu nạn cứu hộ tại quán Karaoke ISIS (địa chỉ số 231 bờ sông Quan Hoa, phường Quan Hoa, quận Cầu Giấy, Hà Nội) mà nguyên nhân ban đầu cũng xác định do hàn cắt kim loại trong quá trình sửa chữa.
Danh tính 3 cán bộ hy sinh gồm đồng chí Trung tá Đặng Anh Quân – Đội trưởng Đội Cảnh sát PCCC&CNCH (Công an Quận Cầu Giấy) ; đồng chí Trung úy Đỗ Đức Việt, cán bộ và Binh nhất Nguyễn Đình Phúc, chiến sĩ nghĩa vụ đều thuộc Đội Cảnh sát PCCC&CNCH (Công an Quận Cầu Giấy)
Được biết, 03 cán bộ, chiến sỹ này trực tiếp tổ chức chữa cháy và cứu nạn cứu hộ, hướng dẫn đưa 8 người ra ngoài an toàn, sau đó tiếp tục quay lại tìm kiếm cứu nạn. Khi lên tới tầng 4 thì cầu thang bị sập, ngăn đứt đường vòi chữa cháy, trần nhà cũng sập xuống đè vào người dẫn đến hy sinh.
Các vụ cháy trên thêm một lần nữa cho thấy việc hàn cắt kim loại tưởng như không có gì quá nguy hiểm nhưng nếu sơ ý, chủ quan, không thao tác cẩn trọng vẫn có thể gây ra những hậu quả vô cùng lớn, thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản.
Có thể nói, một thực trạng ở hầu hết các vụ cháy, nổ xảy ra có nguyên nhân từ hàn cắt kim loại là do ý thức chấp hành các quy định PCCC của người dân và người lao động tại cơ sở sản xuất kinh doanh chưa cao, bên cạnh đó là sự thiếu trách nhiệm của cơ quan chủ quản trong việc trang bị những kiến thức cơ bản nhất về vệ sinh an toàn phòng chống cháy, nổ cho nhân viên. Do vậy, khi tiến hành hàn cắt kim loại, người lao động chỉ làm theo sự phân công của người quản lý, họ chưa thực sự quan tâm đến những đặc tính nguy hiểm về cháy, nổ từ vẩy hàn và nguồn nhiệt sinh ra trong quá trình hàn. Khi xảy ra sự cố, thợ hàn cắt kim loại cũng không biết sử dụng các loại dụng cụ, phương tiện chữa cháy tại chỗ nên thường không giữ được bình tĩnh, lúng túng, sợ hãi; không biết cách xử lý để dập tắt đám cháy ngay khi mới phát sinh, thậm chí còn bỏ chạy khiến đám cháy lan nhanh dẫn đến cháy lớn, gây ra những hậu quả khó lường.
Trước tình hình trên, để bảo đảm an toàn PCCC trong quá trình hàn cắt kim loại, giảm thiểu tối đa nguy cơ dẫn đến cháy nổ, loại bỏ thương vong về người và kéo giảm thấp nhất thiệt hại về tài sản, Công an Quận 12 khuyến cáo người dân cần quan tâm và thực hiện đồng bộ các biện pháp sau:
1. Khi tiến hành công việc hàn cắt trong các buồng, thùng, khoang, bể phải thực hiện thông gió, cử người theo dõi và phải có biện pháp an toàn cụ thể và được người có trách nhiệm duyệt, cho phép. Không tiến hành hàn ở các hầm, thùng, khoang, bể đang có áp suất hoặc đang chứa chất dễ cháy, nổ.
2. Khi hàn bên trong các hầm, thùng, khoang bể phải tiến hành thông gió với tốc độ gió từ 0,3 đến 1,5 m/s. Phải kiểm tra đảm bảo hầm, thùng, khoang bể kín không có hơi khí độc, hơi khí cháy, nổ mới cho người vào hàn.
3. Trong quá trình hàn cắt kim loại phải tổ chức che chắn bằng các vật liệu không cháy hoặc di chuyển các vật liệu dễ cháy ra khỏi khu vực hàn cắt (tối thiểu 10m), không để vảy hàn có nhiệt độ cao tiếp xúc với các vật liệu dễ cháy, phải có biện pháp an toàn PCCC và phương án xử lý cháy, nổ. Khi tiến hành hàn trên cao và ngoài trời tại các vị trí hàn, nếu chưa có biện pháp phòng chống cháy nổ thì không được tiến hành công việc hàn cắt, phải làm sàn bằng vật liệu không cháy (hoặc khó cháy).
4. Khu vực hàn cắt kim loại phải cách ly với khu vực làm các công việc khác. Trường hợp do yêu cầu của quy trình công nghệ, cho phép bố trí chỗ hàn cùng với khu vực làm việc khác, nhưng giữa các vị trí phải đặt tấm chắn bằng vật liệu không cháy. Khi khử dầu mỡ trên bề mặt của vật hàn phải dùng những chất không gây cháy, nổ và không độc hại.
5. Sử dụng máy hàn phải đảm bảo chất lượng theo quy định. Chỉ sử dụng những người có chứng chỉ về công việc hàn, được huấn luyện về an toàn lao động, an toàn phòng cháy chữa cháy để thực hiện công việc hàn, cắt kim loại; thường xuyên huấn luyện về an toàn lao động cho công nhân hàn để họ nắm vững đặc điểm nguy hiểm cháy nổ trong hàn, cắt kim loại, biết sử dụng thành thạo các loại phương tiện PCCC tại chỗ để có thể dập tắt được đám cháy ngay khi mới phát sinh.
6. Chỉ sử dụng các dụng cụ hàn cắt đảm bảo an toàn như các chai khí trong thời hạn kiểm định, dây dẫn khí đảm bảo kín; đường ống dẫn khí phải được bảo vệ tránh tia lửa hàn, xỉ hàn và dầu mỡ; không đặt các chai khí gần nguồn nhiệt, hệ thống điện…. Trong quá trình hàn cần trang bị các phương tiện PCCC cần thiết như bình chữa cháy tại khu vực tiến hành hàn cắt để có thể xử lý kịp thời khi có sự cố cháy, nổ xảy ra. Khi ngừng công việc hàn cần kiểm tra khu vực xung quanh xem có tồn tại các nguy cơ, yếu tố dẫn đến cháy, nổ không, nếu có thì phải loại trừ ngay.
7. Đối với thợ hàn phải thực hiện các biện pháp an toàn PCCC sau:
– Chuẩn bị đầy đủ các loại trang bị bảo hộ cá nhân (giầy, găng tay, kính hàn…); Sắp xếp nơi làm việc gọn gàng, kiểm tra tình trạng nước, cát, bình chữa cháy trang bị cho khu vực hàn, chuẩn bị chậu nước để làm nguội mỏ hàn.
– Không được dùng búa hoặc các dụng cụ phát tia lửa để gõ vào nắp chai chứa khí.
– Trong thời gian làm việc cần chú ý những vấn đề sau: Khi mồi lửa cho mỏ hàn hơi phải dùng diêm, bật lửa chuyên dùng; khi tiến hành hàn không quàng ống dẫn khí vào cổ, vào vai, kẹp chân, cuộn tròn hoặc bẻ gập ống; khi mỏ hàn hơi đang cháy không mang ra khỏi khu vực làm việc dành riêng cho thợ hàn, khi tiến hành hàn ở trên cao không được mang mỏ hàn hơi đang cháy để leo thang; trong thời gian giải lao phải tắt lửa mỏ hàn và đóng van cấp khi tới mỏ hàn.
Kiểm tra kĩ mỏ hàn, bộ giảm áp, ống dẫn khí, các vị trí nối giữa mỏ hàn với ống nối và với chai chứa khí. Trong khi hàn không mang các thiết bị, mỏ hàn ra khỏi khu vực giành riêng cho thợ hàn, nếu giải lao cần khóa tất cả các van dẫn khí, ngắt nguồn điện đối với máy biến áp hàn, thu dọn gọn gàng dụng cụ và cấm người ngoài vào khu vực hàn hoặc sử dụng bất kỳ thiết bị nào phục vụ quá trình hàn;
– Khi hàn hồ quang chỉ được phép cấp điện từ máy phát điện hàn, máy biến áp hàn, máy chỉnh lưu hàn. Không được phép cấp trực tiếp từ lưới điện động lực, lưới điện chiếu sáng hoặc lưới điện xe điện;…
– Ngoài ra, cần trang bị các phương tiện PCCC cần thiết như bình chữa cháy tại khu vực hàn cắt để có thể xử lý kịp thời khi có sự cố cháy, nổ xảy ra. Thợ hàn phải được tập huấn về nghiệp vụ PCCC; nắm vững đặc điểm nguy hiểm cháy, nổ trong hàn cắt kim loại; biết sử dụng thành thạo các loại phương tiện PCCC tại chỗ để có thể dập tắt được đám cháy ngay khi mới phát sinh…
Phương pháp hàn chỉ có thể kết chặt những mẩu kim loại lại với nhau chứ không thể hàn gắn được những nỗi đau thương, mất mát, những tổn thất to lớn về nhân sinh… Vì vậy, tất cả chúng ta phải thật sự nghiêm túc, nêu cao tinh thần trách nhiệm, quan tâm và đầu tư cho công tác PCCC, chấp hành tốt các quy định đảm bảo an toàn vệ sinh lao động, phòng chống cháy nổ. Bên cạnh đó, cần thường xuyên cập nhật, phổ biến kiến thức pháp luật về PCCC, đặc tính nguy hiểm cháy, nổ của quá trình hàn cắt kim loại, kiến thức về an toàn nói chung, an toàn cháy, nổ nói riêng và luôn đề cao cảnh giác, tỉnh táo trong khi tiến hành hàn cắt kim loại.
Theo Phòng cảnh sát PCCC&CNCH – Công an TP Hồ Chí Minh