Ngày 01/3/2022, Bộ Khoa học và Công nghệ đã có Quyết định số 234/QĐ-BKHCN về việc công bố tiêu chuẩn quốc gia: “TCVN 13456:2022 Phòng cháy chữa cháy – Phương tiện chiếu sáng sự cố và chỉ dẫn thoát nạn – Yêu cầu thiết kế, lắp đặt” do Cục Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (PCCC&CNCH) biên soạn. TCVN 13456:2022 là tiêu chuẩn đầu tiên đưa ra các quy định cụ thể cho từng phương tiện chiếu sáng sự cố và chỉ dẫn thoát nạn. Tiêu chuẩn đưa ra một số định nghĩa mới làm rõ ý nghĩa của việc chiếu sáng sự cố, chiếu sáng đường thoát nạn… và việc quy định lắp đặt các phương tiện để phục vụ thoát nạn cho nhà, công trình.
- Một số định nghĩa mới
– Chiếu sáng sự cố: cung cấp ánh sáng để đảm bảo an toàn cho người sơ tán khỏi khu vực nguy hiểm hoặc phục vụ giải quyết tình huống nguy hiểm trước khi sơ tán khỏi khu vực đó khi nguồn cung cấp cho chiếu sáng thông thường bị sự cố. Chiếu sáng sự cố bao gồm chiếu sáng đường thoát nạn, chiếu sáng gian phòng và chiếu sáng cho các phương tiện phòng cháy và chữa cháy hoạt động.
– Chiếu sáng đường thoát nạn: cung cấp ánh sáng để đảm bảo dễ dàng nhận biết các đường thoát nạn trong nhà và công trình, đồng thời giúp phát hiện các vật cản trong quá trình thoát nạn.
– Chiếu sáng sự cố gian phòng: cung cấp ánh sáng để tránh hoảng sợ khi xảy ra sự cố và đảm bảo cho người tiếp cận đến vị trí có thể phát hiện ra đường thoát nạn (hay còn gọi là chiếu sáng khoảng trống hoặc chiếu sáng chống hoảng loạn).
– Chiếu sáng cho các phương tiện phòng cháy và chữa cháy: cung cấp ánh sáng để đảm bảo cho người vận hành, cũng như người sử dụng có thể thao tác đúng các quy trình hoạt động của phương tiện phòng cháy và chữa cháy bên trong nhà khi xảy ra sự cố.
– Biển báo an toàn: các biển báo (biển báo chỉ hướng thoát nạn và biển báo chỉ dẫn lối ra thoát nạn) cung cấp các chỉ dẫn thoát nạn thông qua sự kết hợp của màu sắc, hình dạng và một số ký hiệu hình học hoặc chữ (ISO 3864-1 /TCVN 4879:1989 / TCVN 8092:2009). Biển báo an toàn gồm 2 loại: biển báo an toàn được chiếu sáng từ bên ngoài và biển báo an toàn được chiếu sáng từ bên trong.
– Biển báo an toàn được chiếu sáng từ bên ngoài: biển báo được chiếu sáng bởi một nguồn sáng từ bên ngoài (xem hình 1).
Hình 1 – Biển báo an toàn được chiếu sáng từ bên ngoài.
– Biển báo an toàn được chiếu sáng từ bên trong: biển báo được chiếu sáng bởi một nguồn sáng từ bên trong.
– Biển báo chỉ hướng thoát nạn: biển báo để đánh dấu hướng của một đường thoát nạn.
– Biển báo chỉ dẫn lối ra thoát nạn: biển báo để đánh dấu lối ra thoát nạn.
– Độ rọi: độ sáng của một vật được một chùm sáng chiếu vào, đơn vị là Lux. 1 Lux là độ sáng của một vật được một nguồn sáng ở cách xa 1 m có quang thông bằng 1 Lumen chiếu trên diện tích bằng 1m2
– Độ chói: đại lượng dẫn xuất trong quang học, đặc trưng cho khả năng bức xạ ánh sáng của nguồn sáng gây nên cảm giác chói sáng đối với mắt. Đơn vị là cd/m2.
– Sơ đồ chỉ dẫn thoát nạn: Sơ đồ chỉ dẫn lối ra, đường thoát nạn khi xảy ra cháy, nổ, sự cố.
- Một số yêu cầu thiết kế, lắp đặt về phương tiện chiếu sáng sự cố và chỉ dẫn thoát nạn
– Đèn chiếu sáng sự cố và biển báo an toàn có nguồn điện dự phòng phải đảm bảo thời gian hoạt động ổn định liên tục tối thiểu là 120 min khi có sự cố cháy, nổ.
– Biển báo an toàn phải được nhìn thấy rõ ràng các chữ “LỐI RA” hoặc chữ “EXIT”, ký hiệu hình học khác thích hợp. Trong đó lưu ý: màu sắc của biển báo an toàn có màu nền là màu xanh lá cây; màu chữ và ký hiệu hình học là màu trắng.
– Về thiết kế, lắp đặt phương tiện chiếu sáng sự cố
+ TCVN 13456:2022 làm rõ độ rọi của đèn chiếu sáng sự cố tại các vị trí khác nhau như chiếu sáng sự cố đường thoát nạn; chiếu sáng sự cố gian phòng. Yêu cầu về độ rọi, nguy cơ gây chói lóa được quy định tại Điều 5.1.2 đến điều 5.1.5 (xem hình 2, 3).
Hình 2 – Độ rọi của chiếu sáng sự cố đường thoát nạn.
Hình 3- Chiếu sáng sự cố gian phòng (chống hoảng loạn)
+ Đèn chiếu sáng sự cố phải được lắp đặt cho các khu vực của nhà và công trình theo quy định tại điều 5.1.1 của TCVN 13456:2022, trong đó lưu ý có thể không cần bố trí đèn chiếu sáng sự cố trong các trường hợp sau: Sân vườn, khu vực sân thượng không có mái che hoặc toà nhà cao 01 tầng có diện tích sàn không quá 200 m2 và diện tích lỗ hở trên tường ngoài nhà đạt tối thiểu 80%.
+ Các tủ trung tâm báo cháy, nút ấn báo cháy và các phương tiện chữa cháy phải luôn được chiếu sáng đầy đủ để có thể dễ dàng xác định vị trí và nếu không nằm trên đường thoát nạn hoặc không nằm trong một phạm vi khoảng trống thì phải được chiếu sáng tối thiểu 5 lux tại mặt sàn. Lưu ý phương tiện chữa cháy nêu trên không phải là các đầu báo cháy, đầu phun sprinkler.
– Về thiết kế, lắp đặt biển báo an toàn, sơ đồ chỉ dẫn thoát nạn
+ Biển báo chỉ dẫn lối ra thoát nạn, biển báo chỉ hướng thoát nạn, biển báo an toàn tầm thấp phải được lắp đặt cho các khu vực của nhà và công trình theo quy định tại điều 5.2.1, 5.2.2, 5.2.3 của TCVN 13456:2022. Lưu ý phải bố trí biển báo an toàn tầm thấp ở các tầng nhà có bố trí phòng nghỉ của khách sạn cao từ 07 tầng hoặc tổng khối tích 5.000m3 trở lên có hành lang thoát nạn lớn hơn 10m (xem hình 4).
Hình 4 – Biển báo an toàn tầm thấp
+ Khoảng cách giữa các biển báo an toàn được xác định phụ thuộc vào chiều cao biển báo và khoảng cách nhìn theo quy định tại Điều 5.2.7 của TCVN 13456:2022, tuy nhiên khoảng cách giữa các biển báo không được vượt quá 25m.
+ Biển báo an toàn (không bao gồm biển báo an toàn tầm thấp) phải lắp đặt ở độ cao từ 2m đến 2,7m so với mặt sàn, hoặc ngay trên cửa nếu cửa có chiều cao lớn hơn 2,7m. Các khu vực không được bảo vệ chống khói khiến khói tích tụ có thể che khuất thì biển báo an toàn nên được gắn thấp hơn trần nhà tối thiểu 0,5m để tránh bị ngập khói và không được lắp đặt biển báo an toàn được chiếu sáng từ bên ngoài. Cách xác định chiều cao lắp đặt của biển báo an toàn được tính từ mặt sàn đến mép dưới của biển báo.
+ Tại các tầng có diện tích lớn hơn 1000m2 hoặc có từ hai lối ra thoát nạn trở lên phải có sơ đồ chỉ dẫn thoát nạn và trong các phòng nghỉ của của khách sạn và các cơ sở lưu trú, cho thuê phòng ở phải có sơ đồ chỉ dẫn thoát nạn. Thiết kế, lắp đặt sơ đồ chỉ dẫn thoát nạn phải đảm bảo theo điều 5.2.9 của TCVN 13456:2022.
Theo Thanh Tùng (Cục Cảnh sát PCCC&CNCH)